Nieźle się obudziłaś. Przecież to ci sami żołnierze, o których piszę od pierwszego wpisu w tym wątku! Kohorta rzymska stacjonowała we wzniesionej przez Heroda twierdzy Antonia, postawionej tuż przy świątyni i górującej ponad nią. Dzięki temu położeniu Rzymianie mogli szybko zorientować się w sytuacji na dziedzińcu świątynnym i interweniować (jak w przypadku Pawła).

Ale Barne zmyśla twierdząc, że była na rozkazy arcykapłanów. Ta "grupa żołnierzy", to rzymscy żołnierze, którym rozkazy wydaje rzymski namiestnik:

Witamy po przerwie.

στρατηγὸς τοῦ ἱεροῦ - dowódca straży świątynnej

Występująca w ewangelii wg Jana speira oraz dowodzący nią chilarchos (a nie "ciliarcov" - takiego słwoa nie ma) oznacza, jak twierdzi Kozioł 10-osobowy oddział straży świątynnej oraz jej dowódcę. Oględnie mówiąc, jest to niezwykle śmiała teoria.

Herod Wielki jako władca odbrębnego, choć satelitarnego wobec Rzymu, królestwa utrzymywał własną armię. Rozbudowywał twierdze, sam dbał o bezpieczeństwo kraju. Po jego śmierci i podziale państwa, August usunął z tronu nieudolnego syna Heroda, Archealosa, zaś zarządzane przez niego ziemie, między innymi Judeę, włączyli bezpośrednio do państwa rzymskiego. Tym samym przestały istnieć na tych terenach odrębne żydowskie siły zbrojne. Rzymianie pozostawili odrębne, tradycyjne oddziały porządkowe strzegące świątyni jerozolimskiej. Sprawdźmy, ile razy w Nowym Testamencie pojawia się określenie oznaczające dowódcę straży światynnej:







Łącznie pięć razy i ani razu żaden dowódca straży świątynnej nie został nazwany chiliarchą ("dowódcą tysiąca"). Ponieważ w czsach rzymskich naczelny dowódca straży świątynnej, prawa ręka arcykapłana, pełnił funkcję odpowiadającą "generałowi", "dowódcy wojsk", jest nazywany "strategiem" (στρατηγὸς). Nie z racji liczebności oddziałów, jakimi dowodził, ale dlatego, że była to całość sił w dyspozycji samorządu żydowskiego (arcykapłanów i starszych).

Podobnie jak poprzednio, wytknijmy chociaż koniec nosa poza księgi biblijne. Zobaczmy, jak w tych samych czasach dowódcę straży świątynnej nazywa piszący po grecku historyk żydowski Józef Flawiusz:



No, ale co tam mogą wiedzieć autorzy starożytni, skoro Kozioł i MARIEL mają swoje teorie...

Pokaż mi post, w którym twierdzę, że dowódca żydowskiej straży świątynnej to chiliarchos.

Wogóle nie rozumiem Twoich ostatnich dwóch wpisów.
Jakie znaczenie ma, że dowódca straży świątynnej to był στρατηγὸν?
Przecież nie rozmawiamy o straży świątynnej, składającej się z lewitów
( która istotnie liczyła 270 osób, grupowanych po 10 ) ,
tylko o rzymskim oddziale, strzegącym porządku z Antonii.

Przecież sam wstawiłeś werset:

"Judasz, otrzymawszy kohortę oraz strażników od arcykapłanów i faryzeuszów, przybył tam z latarniami..."( J 18,3 )

..z którego jasno wynika, że sam autor rozróżnia jednych od drugich.

Teraz pytanie, czy Barne i inni istotnie zmyślają mówiąc, że oddział ten
był do dyspozycji arcykapłanów??

" Rzekł im Piłat: "Macie straż, idźcie zabezpieczcie grób, jak umiecie."
Oni poszli, zabezpieczyli grób, opieczętowując kamień i stawiając straż." ( Mt 27, 65-66 )

O jaką straż chodzi, przecież nie o lewitów. Moim zdaniem arcykapłani mogą pytać Piłata o pozwolenie
na niecodzienne zadanie dla rzymskich strażników, którzy normalnie pilnują w tym czasie Świątyni.

( Jeszcze, jeśli można to proszę o odpowiedź na pytania zawarte w moim poście z poprzedniej strony )

ARMIA RZYMSKA

"Najsławniejszymi jednostkami armii rzymskiej były legiony,
czyli oddziały stacjonujące w prowincjach pogranicznych.
Uzupełniało je (liczebnie takie same) wojsko pomocnicze.
W samym Rzymie było kilka formacji militarnych,
zwłaszcza elitarna straż pretoriańska, która strzegła cesarza.

Na armii spoczywało wiele - oprócz czysto militarnych - obowiązków;
poza funkcjami policyjnymi, wojskowymi pełnili też funkcje urzędnicze
(por. przymuszanie w Mt 5,41;27,32; o możliwości korupcji, por. Łk 3,14).
Oficerowie, którym często towarzyszyły małe oddziały,
wykonywali wiele zadań administracyjnych i sadowniczych.

Legionem dowodził senator, zwany legatem cesarskim;
podlegało mu sześciu wojskowych trybunów i sześćdziesiąt centurii.
legion liczył od 5 000 do 6 000 żołnierzy, którzy byli obywatelami rzymskimi.
Ogółem było od dwudziestu pięciu do trzydziestu legionów,
ale żaden z nich nie stacjonował w Judei,
dopóki nie został do niej wysłany w 70 r. po Chr., po pierwszej wojnie żydowskiej, legion X.
Na północy Syrii stacjonowały jednak cztery legiony, które wykorzystywano w Judei,
jeśli zachodziła konieczność interwencji militarnej na wielką skalę.

Legioniści byli piechotą ciężką, którą wspierała zwłaszcza konnica,
a nadto lekko uzbrojone oddziały i łucznicy;
nie jest pewne, kim byli dexiolaboi wspomniani w Dz 23,23.
Żołnierze służący w oddziałach pomocniczych nie byli obywatelami rzymskimi,
ale było w zwyczaju nadawanie im obywatelstwa rzymskiego po dwudziestu pięciu latach służby.
Auxilia, jak je powszechnie nazywano,
tworzyli oddziały liczące pięćset (w kilku szczególnych przypadkach tysiąc) żołnierzy,
zwanych alae w wypadku konnicy, cohortes w wypadku piechoty
Ich dowódcami byli pretorzy (trybunowie w wypadku oddziałów liczących tysiąc żołnierzy),
zwykle wywodzący się z niższych warstw szlachty rzymskiej.
Oficerów niższej rangi nazywano decurionami (dziesiętnikami) w wypadku alae
i centurionami (setnikami) w wypadku kohorty.

Rzymianie korzystali też z sił zbrojnych, pozostających pod rozkazami
częściowo niezależnych królów lokalnych (zwanych królami "dependentami")
w obrębie cesarstwa, np. należących do ->dynastii herodiańskiej.
O żołnierzach z tych armii wzmiankuje się w Mt 2,16 i Mk 6,17.
Królowie "dependenci" często organizowali swe armie na wzór armii rzymskiej.

Rzymskie siły zbrojne, o których wspomina się w Nowym Testamencie,
należały (wszystkie) do sił pomocniczych.
Ponieważ Żydów nie zaciągano do armii rzymskiej z powodów religijnych,
żołnierze obecni przy ->ukrzyżowaniu albo wzmiankowani w ->Dziejach Apostolskich
byli prawdopodobnie Syryjczykami, ->Samarytanami albo Cezarejczykami
(wywodzącymi się z nieżydowskiej ludności zamieszkującej Cezareę, administracyjną stolicę Judei);
jest pewne, że Herod Wielki miał w swej armii Samarytan i Cezarejczyków,
którzy później zostali wcieleni do armii rzymskiej.
W Nowym Testamencie wymienia się dwa oddziały:
kohortę zwaną Itlaską i cesarską kohortę imienia Juliusza (Dz 10.1; 27,1)*.
Można by je utożsamić z Cohortois II Italica Civium Romanorum i Cohortos Augusta I,
pozostające wówczas pod rozkazami dowództwa na Wschodzie.
Obydwie kohorty zajmowały w strukturze armii
wyższą pozycję niż inne oddziały pomocnicze (np. Syryjczyków czy Traktów)
i stacjonowały w Judei przypuszczalnie właśnie z tego powodu,
że nie było na jej terenie żadnego legionu.
Klaudiusza Lizjasza (Dz 21,31; 23,26)** nazywa się chiliarchą albo trybunem,
co wskazuje, że jego kohorta liczyła tysiąc żołnierzy
(a część jej stanowiła konnica, jeśli jezdni, którzy mieli eskortować Pawła,
byli żołnierzami z tej właśnie kohorty)."

Denis Bain Saddington (pp)


(Słownik Wiedzy Biblijnej, wyd. Vocatio, str. 41-42)


*
W Cezarei mieszkał pewien człowiek imieniem Korneliusz,
setnik[ἑκατοντάρχης - hekatontarches] z kohorty[σπείρης - speires] zwanej Italską
(Dzieje 10:1)

Kiedy nasz odjazd do Italii został postanowiony, oddano Pawła razem z innymi więźniami
setnikowi[ἑκατοντάρχῃ - hekatontarche] cesarskiej kohorty[σπείρης - speires], imieniem Juliusz.
(Dzieje 27:1)


**
Gdy usiłowali go zabić, doszła do trybuna[χιλιάρχῳ - chiliarcho] kohorty[σπείρης - speires]
wiadomość, że cała Jerozolima jest wzburzona.
(Dzieje 21:31)

„Kohorta” pojawia się dopiero w tłumaczeniu

( swoją drogą ciekawe, czy tłumacze BT kierowali
się tu też trochę Wulgatą, a może, jak pisał Kozioł francuskim przekładem, gdzie kohorta
Ma szersze znaczenie i może oznaczać oddział, gwardię ) ,

A greckie speira MOŻE oznaczać jednostkę wojskową, ale NIE MUSI.

W Thayer's Lexicon znajduję potwierdzenie, że speira może oznaczać po prostu oddział żołnierzy:
"any band, company, or detachement, of soldiers" i w tym znaczeniu występuje
w 2 Mchb 8, 23 ; Judyty 14, 11 oraz ( niespodzianka ) u Jana 18, 3.

Wszystkie trzy fragmenty przedstawił już na poprzedniej stronie akruk,
Wynika z nich jednoznacznie, że speira może oznaczać po prostu jakiś oddział, grupę żołnierzy.
Akruk dodaje:


Tylko skąd o tym wiemy? Mamy jakies historyczne dane na temat
ile osób winien wynosić oddział żołnierzy, by Grecy mogli określić go ‘speira’?
Mogę się zgodzić, że był to większy oddział, ale skąd takie konkrety?

Byłabym ominęła.



Jeszcze ten chiliarchos..
On też MOŻE, ale NIE MUSI oznaczać tysięcznika, czy też dowódcy licznego, dużego oddziału.

To słowo może być użyte do określenia po prostu jakiegoś dowódcy, wodza.
„any military commander” ( Thayer’s Lexicon ).

I w tym znaczeniu występuje w tych oto fragmentach :

Mk 6, 21 Καὶ γενομένης ἡμέρας εὐκαίρου ὅτε Ἡρῴδης τοῖς γενεσίοις αὐτοῦ δεῖπνον ἐποίησεν τοῖς μεγιστᾶσιν αὐτοῦ καὶ τοῖς χιλιάρχοις καὶ τοῖς πρώτοις τῆς Γαλιλαίας

( ”Otóż chwila sposobna nadeszła, kiedy Herod w dzień swoich urodzin wyprawił ucztę swym dostojnikom, dowódcom wojskowym i osobistościom w Galilei. )

Ap 6, 15 καὶ οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς καὶ οἱ μεγιστᾶνες καὶ οἱ χιλίαρχοι καὶ οἱ πλούσιοι καὶ οἱ ἰσχυροὶ καὶ πᾶς δοῦλος καὶ ἐλεύθερος ἔκρυψαν ἑαυτοὺς εἰς τὰ σπήλαια καὶ εἰς τὰς πέτρας τῶν ὀρέων

( „A królowie ziemscy, wielmoże i wodzowie, bogacze i możni, i każdy niewolnik oraz wolny ukryli się w jaskiniach i górskich skałach.” )

Ap 19, 18 ἵνα φάγητε σάρκας βασιλέων καὶ σάρκας χιλιάρχων καὶ σάρκας ἰσχυρῶν καὶ σάρκας ἵππων καὶ τῶν καθημένων ἐπ’ αὐτοὺς καὶ σάρκας πάντων ἐλευθέρων τε καὶ δούλων καὶ μικρῶν καὶ μεγάλων.

( „Aby pożreć trupy królów, trupy wodzów i trupy mocarzy, trupy koni i tych co ich dosiadają, trupy wszystkich – wolnych i niewolników, małych i wielkich.” )

Nie kwestionuję słowników, z których korzystasz, MARIEL, tylko Twój sposób korzystania ze słowników. Powtórzę, bo wyraźnie nie zrozumiałaś:


Co do reszty:

Po pierwsze, bardzo proszę cytaty w obcych językach opatrywać tłumaczeniem. Nie tylko wymaga tego Regulamin forum, ale też grzeczność wobec czytelników, którzy mogą nie znać danego języka.

Po drugie:
Trudno mi podać link do własnej głowy, bo po prostu wiem, jak wyglądał szyk i taktyka wojsk greckich i rzymskich. Ty też zapewne nie potrafiłabyś z marszu podać 'linku' do pierwotnego źródła informacji o np. klęsce Władysława Warneńczyka. Głębokość szyku podaje zapewne Polibiusz, Plutarch, Arrian czy Appian. Po prostu nie pamiętam w tym momencie. W każdym razie, jak zapewne wiesz, oddziały greckie, a potem macedońskie walczyły w zwartej formacji zwanej falangą. Ojciec Aleksandra, Filip, wprowadził długie, kilkumetrowe włócznie, sarissy, i od czasów powstania potęgi macedońskiej armie były tak wielkie (Aleksander przeciw Persji poprowadził niemal 50.000 piechoty), że wojska z organizowano w kilkuszczeblową strukturę. Najmniejszą jednostką bojową przy takim szyku był właśnie oddział 16x16 żołnierzy walczących jako "blok". To wynikało wprost z głębokości formacji.

Słowo speira pierwotnie oznaczało coś zwiniętego, zawiniętego (stąd polskie słowo 'spirala'). Można było tak nazwać fryzurę zwiniętą w jakby kok(?) (nie wiem, jak to lepiej opisać, nie znam się na fryzurach), a także np. rzemienie, jakimi bokserzy owijali ręce...
Być może od skojarzenia z tym ostatnim, z zaciśniętą w walce pięścią, wzięła się nazwa jednostki taktycznej, jaka pojawiła się w czasach hellenistycznych. Co ważne: to był termin techniczny, wojskowy, nie oznaczał po prostu "dowolnego oddziału", jak sobie wymyślił Kozioł. Podobnie np. polskie słowo "pułk" nie oznacza dowolnej grupy zbrojnych, ale odpowiednio dużą.

Tak, znaczenia słów z biegiem czasu mogą ulegać zmianie. Tak, pomiędzy dziełem Polibiusza od powstaniem ewangelii wg Jana upłynęło około 200 lat. Ale przecież Polibiusza zacytowałem po to, żeby pokazać, skąd się wzięło, że greckim terminem wojskowym speira zaczęto określać rzymskie kohorty. W tekstach greckich speira pojawia się wielokrotnie, również w czasach współczesnych ewangelistom:
a nawet w czasach późniejszych:To jest podanie niejakiego Ammoniosa, w którym zwraca się do urzędnika rzymskiego o zapisanie jego syna do grona efebów, używając przy tym wszelkich tytułów, jakie przysługiwały odbiorcy. Wśród nich jest stanowisko dowódcy kohorty damasceńskiej.

Jak zwrócił uwagę Elbrus, połączenie wyrazów speira oraz chiliarchos jednoznacznie wskazuje na to, że chodzi o duży oddział, wielkości rzymskiej kohorty. Co więcej, standardowo kohortę tłumaczono jako speira, zaś standardowym słowem na dowódcę kohorty, trybuna był chiliarchos.

χιλιαρχος - dowódca tysiąca

Przekonajmy się, jak w Nowym Testamencie jest używane słowo chiliarcha (χιλιαρχος):


Samo słowo chilarcha (χιλιαρχος) oznacza dosłownie "dowódcę tysiąca" i od setek lat oznaczało dowódcę TYSIĄCA ludzi, a nie dowódcę w ogóle, jak sobie zmyśla Kozioł, twierdząc, że równie dobrze mógł to być dowódca 10-osobowej drużyny.

Od czasów Polibiusza χιλιαρχος było standardowo używane jako grecka nazwa dla dowódcy rzymskiej kohorty, np.:
Ale Kozioł przecież wie lepiej niż autorzy starożytni, ponieważ w polskim tłumaczeniu ktoś w którymś miejscu przełożył "chiliarchos" jako"dowódca", wiec musi ono oznaczać dowódcę w ogólności, nawet dowódcę 10-osobowej drużyny, bo "autorzy 'Brytyjki' zęby zjedli na grece". To taki sam absurd, jak sytuacja, w której na podstawie tego, że ktoś przetłumaczył angielskie zdanie

The general ordered to attack.

jako

Dowódca rozkazał atakować.

upiera się, że angielskie "general" oznacza dowolnego dowódcę.

Jeszcze parę słów o komentarzu Barne'a, który MARIEL i Kozioł uznali za "ciekawy":Co się tłumaczy mniej więcej:Fragment z dzieła Flawiusza, na który powołuje się wielebny Barne, już cytowałem. Świadczy on dobitnie o tym, że Barne zmyśla, jakoby ci rzymscy żołnierze pozostawali w dyspozycji arcykapłanów. Owszem, ten fragment dzieła Flawiusza jest ciekawy, ale z nieco innego powodu. Co zabawne, Barne nie zauważył widocznie, że jeden z tych właśnie żołnierzy, rozstawionych przy portykach, pokazał w jakim poważaniu mają arcykapłanów i w ogóle Żydów:

4546
σπεῖρα -ἡ, -ησ, acc. -αν,
grecka nazwa rzymskiej jednostki wojskowej, kohorta,
oddział liczący od 500 do 1000 żołnierzy:
Mt 27,27;,Mk 15,16 ; J 18,3; Dz 10,1; 21,31; 27,1.
(Słownik grecko-polski Nowego Testamentu, ks. Remigiusz Popowski SDB, str. 560)


σπεῖρα, ἡ,
1. coś skręconego l. zwiniętego, zwitek (...)
2. pl. skręty, zwoje, sploty wężowe, (...)
3. sznur, powróz, ID.; (...)
4. paski rzemienne owijające pięści boksera, THEOC.;
5. sęk w drzewie, THPHR.;
6. rodzaj ciastka z serem, ATH.;
7. arch. torus, poduszka bazy jońskiej l. korynckiej kolumny, VITR. 3,5,3;
8. jednostka wojskowa, rzymski manipulus, PLB.; ϰατὰ σπείρας ID.
łac. manipulatium; późn. kohorta, NT.
(Słownik grecko-polski, Zofia Abramowiczówna, S- Sigma, str. 84)



5353
χιλίαρχoς, -ὁ; -ου;
(χιλίο -> 5355, ᾶρχω, ἀρχή -> 740; -ος),
dowodzący tysiącem (żołnierzy), tysiącznik;
dowódca kohorty; trybun wojskowy; dowódca:
Mk 6,21; J 18,12; Dz 21,31.32.33.37; 22,24.26,27.28.29;
23,10.15.17.18.19.22; 24,7.22; 25,23; Ap 6,15; 19,18.

5354
χιλιάς*, -ἡ, -άδος,
tysiąc: Łk14,31a,b; Dz 4,4; 1 Kor 10,8;
Ap 5,11a,b; 7,4.5a,b,c.6a,b,c.7a,b.c.8a,b,c; 11,13; 14,1.3; 21,16.

5355
χίλιoι, -αι,-α; -ων, -ῶν,
tysiąc: 2 P 3,8a,b; Ap 11,3v.l.; 12,6v.l.; 14,20v.l.; 20,2.3.4.5.6.7.
(Słownik grecko-polski Nowego Testamentu, ks. Remigiusz Popowski SDB, str. 654)


χιλί-ανδρος, ον,
liczący tysiąc ludzi, πόλις PL.

χῑλι-αρχέω,
impf. ἐχιλιάρχει, aor. ἐχιλιάρχησα, pf. part. ϰεχιλιαρχεϰώς ,
być tysiącznikiem, dowódcą 1000 ludzi LUC.;
zwł. w Rzymie, być trybunem wojskowym, PLU.

χιλι-άρχης, ου, ὁ,
1. χιλἰαρχος 1, HDT.;
2. dowódca oddziału liczącego 1024 ludzi, chiliarcha, AEL;
3. łac. tribunum militus, IOS.

χιλι-αρχία, ἡ,
1. urząd, stanowisko chiliarchy, X.;
2. urząd trybuna wojskowego, PLU.;
3. chiliarchia, jednostka wojskowa z 1024 ludzi pod dowództwem chiliarchy, ARR.;
4. χιλιάς*, LXX.

χιλι-αρχιός, ή, όν,
należący do trybuna wojskowego, ἡγεμονία, D.S.

χιλί-αρχος, ὁ,
1. dowódca oddziału liczącego tysiąc ludzi, tysiącznik, A.; zwł. dowódca garnizonu, X.;
2. = χιλιάρχες 3, PLB.;
3. tyt. urzędnika dworu perskiego, kanclerz, PLU.

χιλι-έτης,
gen. ου lub -ετής, gen. έος,
tysiącletni, trwający tysiąc lat, περἰοδος PL.

χιλί-ωρος, ον,
trwający tysiąc lat, tysiącletni, χρόνος, LYC.

χιλιο-πλασίος**,
adv., tysiąckrotnie, LXX.

χῑλιο-στός, ή, όν,
tysiączny, X.

χιλιοστύς, ύος, ή,
oddział liczący tysiąc ludzi, X.
(Słownik grecko-polski, Zofia Abramowiczówna, X - Chi, str. 620-621)


**
A Pan, Bóg ojców naszych, niech was jeszcze tysiąckrotnie[χιλιοπλασιως - chiloplasios] pomnoży
i błogosławi wam, jak to obiecał.
(Pwt. Prawa 1:11)


*
Choć tysiąc[χιλιὰς - chilias] padnie u twego boku,
a dziesięć tysięcy[μυριὰς- murias] po twojej prawicy: ciebie to nie spotka.
(Psalmów 91:7)

Oto w trudzie przygotowałem na dom Pański:
złota sto tysięcy[ἑκατὸν χιλιάδας - hekaton chiliadas] talentów,
a srebra milion[χιλίας χιλιάδας - chilias chiliadas, tysiąc tysięcy] talentów,
brązu zaś i żelaza bez wagi, albowiem takie jest ich mnóstwo;
przygotowałem też drzewo i kamienie, a ty możesz do tego jeszcze dodać.
(1 Kronik 22:14)

Uznaj więc, że Pan, Bóg twój, jest Bogiem, Bogiem wiernym,
zachowującym przymierze i miłość do tysiącznego[χιλίας - chilias] pokolenia
względem tych, którzy Go miłują i strzegą Jego praw
(Pwt. Prawa 7:9)

Na wieki pamięta o swoim przymierzu - obietnicę dał dla tysiąca[χιλίας - chilias] pokoleń.
(1 Kronik 16:15)

Na wieki pamięta o swoim przymierzu, obietnicę dał dla tysiąca[χιλίας - chilias] pokoleń.
(Psalmów 105:8)

Ap 6, 15 BT: "A królowie ziemscy, wielmoże i wodzowie, bogacze i możni, i każdy niewolnik, i wolny ukryli się do jaskiń i górskich skał."

Warszawska: „ I wszyscy królowie ziemi i możnowładcy, i wodzowie, i bogacze, i mocarze, i wszyscy niewolnicy, i wolni ukryli się w jaskiniach i w skałach górskich.”

Warszawsko – Praska : „ A królowie ziemscy i wielcy tego świata oraz jego przywódcy, bogacze i możni, i wszyscy niewolni i wolni poukrywali się w jaskiniach i rozpadlinach górskich”

Gdańska : „A królowie ziemi i książęta, i bogacze, i hetmani, i mocarze, i każdy niewolnik, i każdy wolny pokryli się w jaskinie i w skały gór.”

Brzeska: „A królowie ziemie i książęta i bogaci i rotmistrze i mocarze i wszyscy, tak słudzy, jako i wolni, pokryli się w jamy i w skały gór.”

Poznańska : „A królowie ziemscy, wielmoże i wodzowie, bogacze i możni, i każdy niewolnik, i wolny, ukryli się w jaskiniach i w skalistych górach.”

Nowego Swiata : „A królowie ziemi i najznamienitsze osobistości, i dowódcy wojskowi, i bogaci, i silni, i każdy niewolnik, i każdy wolny ukryli się w jaskiniach i w skalnych masywach gór.”

Oto kilka najpopularniejszych przekładów Biblii z fragmentem,
gdzie pada interesujące nas słowo. Który z nich wybiera akruk, aby zaprezentować czytelnikowi?

Ano ‘bezstronnie’ wygrzebał takie, które najbardziej pasuje do jego koncepcji..

Następna sprawa:

Wiecie dlaczego mój sposób korzystania ze słowników nie jest dobry?
Bo korzystam z niewłaściwych słowników, to znaczy takich, w których jednym z możliwych zastosowań dla speiry i chiliarchosa jest po prostu oddział i dowódca.
Ale powiem wam cos jeszcze ciekawszego, jestem przekonana, że Elbrus z pewnoscią wstrzelił się w potrzeby akruka, ponieważ Popowski w wyjaśnieniach znaczeń dla speiry nie podaje ‘ odziału’.
Tak więc on korzysta „we właściwy sposób”.

Akruk, korzystając z notatek, które ma w głowie i do których nie może mi podać linku
Obliczył, że speira nie mogła liczyć mniej niż 256 osób. Tymczasem opierając się na Polibiuszu
niejaki Raphelius, o którym mowa na poprzedniej stronie podaje, że speira mogła stanowić
dziesiątą z czwartej części legionu, więc nawet przyjmując, że legion to 5 tysięcy to speira mogła liczyć 125 żołnierzy.

Zostawiam to towarzystwo wzajemnej adoracji, zapodajcie sobie nadal tylko te dowody, które swiadczą na korzyść jedynie słusznej wersji.

Niestety, najpierw Kozioł, a teraz MARIEL - chyba się zaraziła pomysłem, że o znaczeniu greckiego słowa decydują polscy tłumacze.

Niedobry Elbrus, brzydki. Jak można w dyskusji z katoliczką MARIEL wybierać taki tendencyjny słownik - zredagowany przez katolickiego księdza?

Kłopoty ze zrozumieniem? Nie zauważyłaś, że Elbrus w tym liście w ogóle nie pokazał, w jaki sposób korzysta ze słowników. Po prostu go zacytował. SKĄD WIESZ, jak korzysta z tego, co jest zapisane w słownikach? telepatia?

Po tym jak Kozioł, z którym rąsia w rąsię występowaliście przeciwko mnie, sobie poszedł, a przyszedł Elrus (i po prostu ZACYTOWAŁ słowniki), zauważyłaś jakieś towarzystwo wzajemnej adoracji? No nie mów...

Nie wiem jak Ty, ale ja nie trzymam w głowie notatek. W głowie trzymam wiedzę. Dość elementarną wiedzę, śmiem twierdzić, jeśli mowa o głębokości szyku w armiach hellenistycznych. Mógłbym co prawda zacytować Polibiusza (owszem, poświęciłem swój czas, przewertowałem i znalazłem; o tym, że taka falanga ma głębokość 16 szeregów pisze w księdze XVIII, omawiając detalicznie różnice pomiędzy falangą a szykiem rzymskim, po opisie bitwy pod Kynoskefalai). Ale czemu miałbym odbierać chleb tak kiepsko wynagradzanym nauczycielom polskich szkół?

"Niejaki Raphelius" w swoich Annotationes philologicae in Novum Testamentum popełnił dwa poważne błędy i nawet w pierwszej połowie XVIII wieku, kiedy napisał swoje dziełko, jego wnioski nie cieszyły się uznaniem, mówiąc delikatnie.

Z jednej strony, zasadniczo ma rację, piszącPonieważ legion mógł liczyć więcej lub mniej żołnierzy. Omalże ma również rację, kiedy szacuje, żeJego pierwszy błąd polega na błędnej interpretacji. Otóż Polibiusz opisując armię rzymską rzeczywiście stwierdza, że na legion składały się cztery grupy, tak jak cytuje Raphelius:Legion dzielił się na cztery grupy żołnierzy, według kategorii wiekowych. Pierwsza z nich, najmłodsi i najbiedniejsi, była lekką piechotą, wyposażoną w oszczepy i miecze, nie noszącą hełmów ani zbroi. Co prawda Polibiusz pisze kawałek dalej (VI, 24:3), że "dzielą różne klasy wieku, każdą na dziesięć części", a następnie dodaje, że te części nazywają się ordines ("oddziały"), manipules, lub vexilla ("chorągwie"), ale... Raphel jakoś nie zauważa całkiem wyraźnego zastrzeżenia, iż "dzielą różne klasy wieku, każdą na dziesięć części, z wyjątkiem oszczepników (πλὴν τῶν γροσφομάχων) [...] Oszczepników zaś rozdzielają równomiernie pomiędzy wszystkie oddziały". To oznacza, że oddziałów nie było cztery razy po dziesięć. To pierwszy błąd Rapheliusa - legion dzielił się na trzydzieści manipułów. (Niektórzy uważają, że manipułów triarii było tylko 5, równolicznych z manipułami hastati i principii, stąd o połowę mniejsza liczebność grupy triarii).

Dla MARIEL moje szacunki liczebności speiry są "tylko z głowy", bo z ustaleń "niejakiego Rapheliusa" wynika jej, że mogła liczyć 125 żołnierzy. Polibiusz używa słowa speira na oznaczenie manipułu:Faktycznie manipuł liczył 120-160 ludzi. Ale MARIEL nie zauważa kluczowego faktu, nie zdaje sobie sprawy, podobnie, jak Raphel, że miesza różne rzeczy, bez ładu i składu.
W armiach greckich, hellenistycznych od czasów Filipa i Aleksandra formacja piechoty miała standardowo głębokość 16 szeregów. Ten dużo głębszy szyk (w stosunku do szyku hoplitów z epoki klasycznej, który miał zwykle 8 szeregów) wynikał z zastosowania długiej sarissy. W pierwszym okresie republiki Rzymianie, wzorem Etrusków, walczyli w falandze, tak jak greccy hoplici. Ale kiedy na Wschodzie Aleksander wykazywał przewagę nowego typu oddziałów, na Zachodzie Rzymianie z trudem walczyli z Samnitami, a w wyniku tych starć zaczęli używać całkiem innego systemu, zapożyczonego od wrogów. Zamiast ataku zwartą ławą wojska, tworzącą na polu bitwy ciągłą linię frontu, podzielili wojsko na jednostki rozstawiane w szachownicę. Tak powstały manipuły. Ponieważ Rzymianie nie stosowali długich włóczni, jak piechota macedońska, głębokość manipułu wynosiła ok. 8-10 szeregów.



Ponieważ na polu walki manipuł był rzymskim odpowiednikiem speiry.

Najpoważniejszy błąd Raphela i MARIEL wynika z niewiedzy (lub udawanej niewiedzy). Otóż Polibiusz dostał się do rzymskiej niewoli w bitwie pod Pydną (168 p.n.e.), w swoich "Dziejach Rzymu" opisał wydarzenia z lat 264-146 p.n.e., zaś zmarł około roku 118 p.n.e. Dziesięć lat po śmierci Polibiusza Mariusz wobec zagrożenia ze strony barbarzyńców dokonał radykalnej reformy armii. Dopuścił do służby proletariuszy, którym uzbrojenie finansowało państwo, utworzył stałe oddziały, początek armii zawodowej; dużą część wyposażenia i zapasów żywności zdjął z taborów i kazał dźwigać żołnierzom, zwiększając mobilność oddziałów. Ale przede wszystkim: zlikwidował strukturę manipularną, dzieląc każdy legion na dziesięć kohort, które tym samym zastąpiły manipuł w roli podstawowej jednostki taktycznej pola walki. Od tego czasu autorzy piszący po grecku zaczęli mianem speira określać kohorty.
Właśnie dlatego słowniki podają dwojakie znaczenie, zależne od epoki:

Raphel i MARIEL "zapomnieli sobie", że ewangelista stworzył swój tekst 200 lat po reformie Mariusza, kiedy speira już nie oznaczała manipułu, bo manipułów już nie było. W czasach Jezusa też nie.

@akruk napisałeś dwa długie listy nic nie wnoszące do tematu :/

...napisał specjalista od 10-osobowej speiry, na czele której stał tysiącznik.