PIUS IV (25.XII. 1559 – 9.XII 1565)


Papież Pius IV zmienił politykę w zarządzeniu Państwem Kościelnym. Wprowadził nowe podatki, cofnął wyroki wydane na wędrujących mnichów, ograniczył władzę rzymskiej inkwizycji i przeprowadził rewizję Indeksu ksiąg zakazanych. Papież Pius IV kazał wznowić i kontynuować sobór w Trydencie przerwany w 1552 r. Ojcowie soboru przyjęli kanony dotyczące mszy św. Jako pamiątki i powtórzenia ofiary Chrystusa. Sobór ustanowił kanony dotyczące sakramentu kapłaństwa. W ramach przyjętych przez sobór powiedziano o sposobie wybierania i pracy kardynałów, o wizytacjach diecezyi przez biskupa, reformę kapituły i zakonów.

Papież Pius IV nie zajął się celibatem kapłanów, ale nie zgodził się na małżeństwo księży, co proponował cesarz. Edykt Tametsi postawił warunki ważkości zawarcia sakramentu małżeństwa, dopisano dogmaty, dotyczące czyśćca, odpustów i kultu świętych. Pius IV doprowadził do zakończenia soboru powszechnego w Trydencie 4 grudnia 1563 r. a dekrety soboru zatwierdził bullą Benedictus Deues 30 czerwca 1564 r.

papież w 1564 r. powołał kongregację kardynałów realizacji dekretów soboru, która istnieje do dzisiaj. Skutkiem tech dekretów soboru było przysposobienie do druku pierwszego katolickiego katechizmu. Pius IV dał rozpowszechnić nowe, trydenckie wyznanie wiary. 31 stycznia 1560 r. nominowano młodego 21-letniego Karola Boromeusza na kardynała i arcybiskupa Mediolanu.

PIUS V (7.I. 1566 – 1.V. 1572)

Papież Pius V nosił się jako zakonny i włosiennicę wkładając, w procesjach chodził boso, bez nakrycia głowy, chętniej przebywał w klasztorze dominikanów S. Sabina na Awentynie.

Polecał konieczność przebywania biskupów w swoich diecezjach. Dobrze wybierał kardynałów i stworzył komisyę do zbadania powołania na biskupów. Papież Pius V w latach 1566-1570 opublikował katechizm, brewiarz i mszał rzymski. W 1569 r. Postanowił komisję, która miała poprawić i wydać Pismo św. Zgodnie z zaleceniem Soboru Trydenckiego sam wizytował bazyliki rzymskie, poznaczył komisje do wizytowania parafii i wizytatorów apostolskich dla Państwa Kościelnego i Neapolu.

Papież ten 11 kwietnia 1567 r. zgłosił Tomasza z Akwinu (1225-1274) Doktorem Kościoła i był patronem na wydanie jego dzieł. Bullą Regnans in excelsis z roku 1570, ekskomunikował i deponował królową Anglii Elżbietę I. (1558-1608) Była to ostatnia w dziejach Kościoła ekskomunika papieża na monarchę świeckiego.

GRZEGORZ XIII – XV (13.V. 1572 – 10.IV. 1585)

Grzegorz XIII wyznaczył specjalną komisję kardynałów, której zadaniem było badanie akt personalnych kandydatów na biskupów. Postanowił zastąpić system legatów stałym przedstawicielem Stolicy Apostolskiej. W stolicach państw zakładano nuncjatury papieskie. Były to oficjalne przedstawicielstwa dyplomatyczne, który realizowały założenia polityki papieskiej.
Aby Kapłanom wykształcenia nie zbrakło, odnowił Collegium Romanum zwane później od jego imienia Uniwersytetem Gregoriańskim i Kolegium Niemieckie które bogato uposażył. Stworzył nowe kolegia: greckie, angielskie, maronickie, armeńskie i węgierskie. Celem kolegiów było wykształcenie księży do pracy w zwalczaniu protestantyzmu w swoich krajach.
Za Grzegorza XIII miała miejsce 23/24 sierpnia 1572 r. we Francji tzw. noc św. Bartłomieja, podczas której zabito hugenotów. Zgodnie z zaleceniem soboru w Trydencie papież polecił opublikować w 1582 zbiór prawa kanonicznego Corpus Iuris Canonici. Papież Grzegorz XIII uznając ważność odkrytych katakumb dla historii Kościoła, pozwolił je badać i opublikował nowe wydanie Martyrologii. Imię papieża Grzegorza XIII wiąże się z przeprowadzeniem reformy kalendarza juliańskiego.

SYKSTUS V (24.IV.1585 – 27.VIII.1590)

Papież nakazał zaprowadzenie dyscypliny wśród duchowieństwa i w kolegiach rzymskich, nakazując wszystkim biskupom odbywanie wizyty ad limina Apostolorum, wymagając od nich składania szczegółowych sprawozdań z ich działalności. Nakazał ścisłe przestrzeganie prawa dotyczącego obecności biskupów w swoich diecezjach, a proboszczów w parafiach, ustalił liczbę, ustalił liczbę kardynałów członków Świętego Kolegium na 70. Papież Sykstus V przywrócił święto Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny. Teologa franciszkańskiego Giovanniego Fidanza – św. Bonawenturę (1217-1274) ogłosił doktorem Kościoła.

PAWEŁ V (16.V. 1605 – 28.I. 1621)

Papież ten chciał przywrócenia autorytetu Kościoła i umocnienia pozycji w świecie. Był przeciwko stawianiu urzędników kościelnych i księży przez sądami świeckimi.

Papież Paweł V 20 czerwca 1614 r. opublikował Rituale Romanum, które zawierało modlitwy i opis czynności wykonywanych podczas obrzędów religijnych. Wydanie tej księgi przyczyniło się do jedności liturgicznej Kościoła rzymskiego.

W Państwie Kościelnym utworzył agencję kredytowa by pomóc rolnikom.

Ustanowił 40-godzinne nabożeństwo adoracji Najświętszego Sakramentu.

Paweł V wzbogacił Bibliotekę Watykańską utworzył Archiwum Watykańskie w Pałacu Watykańskim. Papież Paweł V nakazał w zakonach naukę języka hebrajskiego, łaciny, greki i arabskiego

URBAN VIII (6.VIII.1623 – 29.VII.1644)

Papież Urban VIII utworzył Collegium Urbanum mające szkolić misjonarzy. Bullą 22 kwietnia 1639 r. zniósł wszelki rodzaj niewolnictwa, jaki występował w Brazylii, Indiach i Paragwaju. Utworzył specjalną komisję do rewizji brewiarza, dzięki której ukazało się nowe wydanie. W 1625 r. papież Urban VIII ustalił procedurę kanonizacji i beatyfikacji. Wyznaczył specjalne czytania na Wielki Czwartek i określił przyczyny nakładania ekskomuniki. Usankcjonował powstanie nowych zakonów: Wizytek 1626 r., Lazarystów 1632 r. Zgromadzenia Księży Misjonarzy.
W 1625 r. rozpoczął budowę pałacu w miejscowości Castel Gandolfo, która stanowił letnia rezydencję papieską oddaloną od Rzymu 25 km.

ALEKSANDER VII (7.IV.1655 – 22.V.1667)

Aleksander VII zatwierdził Konstytucję Zgromadzenia Panien Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny – prezentki założone przez Marię Czeską(1584-1650) w latach 1623-1626. Wyniósł na ołtarze w r. 1661 Franciszka Salezego (1567-1622) a 4 lata później w 1665 włączył do grona świętych.

Za pontyfikatu Aleksandra II król Polski Jan Kazimierz (1648-1668) po ocaleniu przed Szwedami Jasnej Góry (listopad-grudzień 1655) w katedrze lwowskiej przed cudownym obrazem Matki Bożej złożył śluby szerzenia czci Maryi, którą obrał za Królową Polski i ustanowił Jej święto. Wydarzenie to miało zasadnicze znaczenie w dziejach Kościoła i narodu polskiego.

Papież był patronem artystów, zlecił Berniniemu Gian Lorenzo (1598-1680) wykonanie kolumnady okalającej Plac św. Piotra. Kontynuował prace w Castel Gandolfo nad urządzeniem ogrodów.

INNOCENTY XI (21.IX.1676 – 12.VIII.1689)

Innocenty XI zabiegał o morale duchownych. Nawoływał do ewangelicznego kaznodziejstwa, katechizowania, ścisłego przestrzegania ślubów zakonnych, stosowania rygorystycznych kryteriów przy doborze kandydatów na księży i biskupów.

Papież wydał dekrety o częstym przyjmowaniu komunii św. o odbywaniu spowiedzi.

wszedł w konflikt o prawo do obsadzania brakujących siedzib biskupich i rozporządzenie ich majątkiem z Ludwikiem XIV królem francuskim, który zmusił duchowieństwo francuskie do przyjęcia 19 marca 1682 r. „Czterech Artykułów Gallikańskich” które stwierdzały że doktrynalne orzeczenia papieskie będą ostateczne, jeśli przyjmie je cały Kościół, uznawały wyższość soboru powszechnego nad papieżem i ustalały że władza papieska jest ograniczona kanonami, a we Francji zwyczajami Kościoła gallikańskiego.

Papież Aleksander VIII (22.04.1610 - 1.02.1691)

W czasie krótkigo pontyfikatu papież przywrócił praktykę nepotyzmu. Wśród mianowanych przez niego kardynałów znaleźli się bratanek i stryjeczny wnuk. Jednocześnie zdobył popularność wśród mieszkańców Państwa Papieskiego dzięki redukcji podatków i obniżce cen żywności. Opór wywołała natomiast decyzja Aleksandra o finansowaniu pomocy zbrojnej dla ojczyzny papieża - Wenecji.

Papież Aleksander VIII 24 sierpnia 1690 r. potępił dwa twierdzenia laksystyczne jezuitów jedno z nich negowało konieczność aktu miłości Bożej po osiągnięciu wieku rozumnego, drugie wprowadzało pojęcie „grzechu filozoficznego” bez obrazy Boga. Potępił też 31 tez jansenistycznych dotyczących Najświętszej Maryi Panny, pokuty, chrztu i autorytetu Kościoła.

Po dłuższej przerwie związanej z wydarzeniami w Stolicy Apostolskiej i z odejściem do Pana naszego nieodżałowanego Papieża Jana Pawła II zwanego już teraz Wielkim i Świętym , powracam do cyklu o Papieżach wobec Eucharystii...

W tymże cyklu nie ujmuję wszystkich, a tylko tych którzy mieli wkład do Formowania się Ofiary Eucharystycznej na przestrzeni wieków.

Papież Klemens XI (ur. 23.07.1649, zm. 19.03.1721).

Giovanni Francesco Albani, bo tak się nazywał naprawdę, Był synem patrycjusza z Urbino, pochodził z rodu, który dał Kościołowi kilku kardynałów. 13 lutego 1690 papież Aleksander VIII wyniósł go do godności kardynalskiej; otrzymał tytuł diakona S. Maria in Aquiro. W 1691 brał udział w konklawe po śmierci papieża Aleksandra. Pozostał bliskim współpracownikiem kolejnego papieża Innocentego XII, przyczynił się do ogłoszenia przez Innocentego bulli Romanum decet pontificem (1692), potępiającej i znoszącej praktyki nepotyzmu. Dopiero we wrześniu 1700 przyjął święcenia kapłańskie.

23 listopada 1700 konklawe po śmierci Innocentego XII wybrało kardynała Albaniego na papieża, jako kandydata kompromisowego wobec starć frakcji francuskiej i austriackiej. Elekt przez trzy dni wzbraniał się przed przyjęciem wyboru, ostatecznie zgodził się i przyjął imię Klemensa XI. W Bazylice Watykańskiej został prywatnie konsekrowany na biskupa 30 listopada 1700, a 8 grudnia 1700 koronowany. 10 kwietnia 1701 odbył uroczysty ingres do Bazyliki Laterańskiej.

Zdecydowanie zwalczał jansenizm, 8 września 1713 wydał bullę Unigetinus Dei Filius, w której zawarł potępienie 101 tez jansenistycznego pisarza Quesnela. W 1718 obłożył jansenistów ekskomuniką.

Papież Klemens aktywnie zajmował się działalnością misyjną. Popierał misje, zakładał w Rzymie kolegia misyjne, jednak wydał także decyzję, która wywołała negatywne skutki. W listopadzie 1704 zatwierdził zakaz Świętego Oficjum, dotyczący używania przez jezuitów tzw. rytu chińskiego (nawiązującego w obrzędach do tradycji konfucjańskich). Skutkiem decyzji papieża były prześladowania katolików w Chinach i likwidacja wielu misji, mimo to zakaz utrzymał się aż do XX w. (zniósł go dopiero papież Pius XII w 1939).

Papież kontynuował politykę poprzednika i sprzeciwiał się nepotyzmowi, ale Kuria Rzymska w okresie jego pontyfikatu miała opinię mocno skorumpowanej. Papież ustanowił w 1708 święto Niepokalanego Poczęcia Maryi, obchodzone w całym Kościele katolickim 8 grudnia. Był mecenasem sztuki i nauki, interesował się archeologią, wzbogacił Bibliotekę Watykańską.

Pontyfikat Klemensa XI, zazwyczaj negatywnie oceniany przez historyków, był jednym z dłuższych w historii, trwał ponad 20 lat.

Papież Innocenty XIII(13.05.1655 - 7.03.1724)

Był synem księcia Poli Carlo II Conti di Segni, potomkiem rodu, z którego pochodził m.in. papież Innocenty III (1198-1216). Kształcił się w Anconie i w Rzymie - początkowo w kolegium jezuickim i tam nabrał włąśnie niechęci do tego zakonu, następnie na Uniwersytecie La Sapienza, gdzie obronił doktorat obojga praw.

Był przejściowym Papieżem, wzmiankuję o Nim tylko dlatego że był to Papież, pałający wielką niechęcią do Jezuitów, którą potwierdził wydany przez poprzednika zakaz używania tzw. rytu chińskiego przez jezuickich misjonarzy, a także zabronił przyjmowania nowych kandydatów do zakonu przez trzy lata.

Papież Klemens XII (7.04.1652 - 6.02.1740)

Został wybrany 12 lipca 1730 jako następca Benedykta XIII, po burzliwym, czteromiesięcznym konklawe. W oczach elektorów uchodził za papieża "przejściowego", w chwili wyboru miał już 78 lat i chorował na podagrę (wkrótce także utracił wzrok). Mimo to jego pontyfikat - pod imieniem Klemensa XII - trwał 10 lat.

Spotkał się z niechęcią większości monarchów europejskich, przez jakiś czas zerwane były stosunki dyplomatyczne z Hiszpanią i Neapolem. W 1738 wydał bullę In eminenti, w której zawarł zdecydowane potępienie masonerii. Za pontyfikatu Klemensa XII zreformowano liturgię i prawo kanoniczne Kościoła maronickiego, a także potwierdzono zakaz tzw. rytu chińskiego stosowanego przez misjonarzy jezuickich. W 1739 papież przyznał niezależność Republice San Marino.

Papież Benedykt XIV (31 marca 1675 - 3 maja 1758)

Studiował teologię w Collegium Clementinum w Rzymie. Po błyskotliwej karierze w kurii rzymskiej w 1724 został biskupem tytularnym Teodozji a w 1727 biskupem Ankony. Papież Benedykt XIII wyniósł go do godności kardynalskiej w 1728, a w 1731 papież Klemens XII nadał mu arcybiskupstwo w Bolonii.

Po śmierci Klemensa XII konklawe należało do najdłuższych w ostatnich stuleciach i trwało ponad pół roku. Wybory utrudniał brak jednomyślności w bloku Burbonów, ostatecznie głosami wszystkich kardynałów 17 sierpnia 1740 wybrany został na papieża i przyjął imię Benedykt XIV.

Główną linią jego pontyfikatu było zrezygnowanie ze sztywnej postawy oraz uznanie sytuacji jaka powstała w wyniku XVI wiecznej reformacji. W polityce odznaczał się tolerancją i ustępliwością w zakresie tradycji i spraw prestiżowych kierując się jedynie interesami Kościoła i religii nawet za cenę ofiar, które dotąd uznawane były za niemożliwe.

Papież Benedykt XIV występował przeciw tajnym stowarzyszeniom, był przeciwny wolnomularstwu, które potępił w 1751, katolikom zakazał przynależności do masonerii pod karą ekskomuniki. Zwalczał także jansenizm.

Ustanowił kongregację do oceny prac biskupów oraz kongregację odpowiadającą na pytania biskupów. Zobowiązał także biskupów do szkolenia księży, wizytowania parafii i propagowania misji. Wydał konstytucję nakazującą biskupom zamieszkać w swoim diecezjach.
Konstytucją Dei miseratione ustanowił 3 listopada 1741 urząd obrońcy węzła małżeńskiego w procesach o nieważność małżeństwa.

Bullą Matrimonia wydaną 4 listopada 1741, znaną jako Declaratio Benedictina, która częściowo nadal obowiązuje, uregulował sprawy małżeństw mieszanych.

Zapoczątkował reformę brewiarza, w 1748 wydał nowe martyrologium, 1752 ceremoniał i pontyfikał biskupi.

W konstytucji Vix perventi z 1 listopada 1745 zajął stanowisko w sporze o lichwę. Wyraził negatywne stanowisko Kościoła w sprawie oprocentowanych pożyczek pieniężnych, jednakże uznał za godziwe dochody z innych kontraktów nie posiadających formy umowy pożyczkowej.

Benedykt XIV był mecenasem sztuki i nauki, jego działalność uzyskała uznanie i szacunek nie tylko wśród katolików, ale także protestantów. Monteskiusz nazwał Benedykta XIV papieżem uczonych a wielu uczonych dedykowało papieżowi swoje prace.

W czasie jego pontyfikatu ozdobiona została portretami wszystkich papieży rzymska bazylika św. Pawła za Murami. Od tego czasu mozaikowe portrety papieży są systematycznie uzupełniane.
Doprowadził do unormowania stosunków w Kościołach wschodnich: 1742 italo-greckim, 1743 grecko-melechickim, 1744 malabarskim, 1745 koptyjskim i 1755 syryjskim i ormiańskim.

W okresie swojego pontyfikatu Benedykt XIV okazywał zarówno w słowach jak i w czynach daleko idące zrozumienie wobec potrzeb epoki. Brał udział w próbach zreformowania Kościoła i społeczeństwa. Przewidywał nadchodzące zmiany i wskazywał, że Kościół ma obowiązek przystosowania się do nich.

Benedykt XIV zatwierdził regułę redemptorystów i redemptorystek – Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela.

Papież Grzegorz XVI (18 września 1765 - 1 czerwca 1846)

Po śmierci Piusa VIII konklawe po pięćdziesięciu dniach obrad 2 lutego 1831 wybrało go na papieża, przyjął wówczas imię Grzegorza XVI. Ponieważ w chwili wyboru nie był biskupem, został jednocześnie konsekrowany i intronizowany.

W brewe In supremo z 3 grudnia 1839 papież Grzegorz XVI potępił niewolnictwo i sprzedaż niewolników jako niegodne chrześcijan. Uznał w nim także polskie powstanie z 1830 przeciwko carowi Rosji jako część rewolucji europejskiej mającej na celu obalenie legalnej władzy. W swojej encyklice Cum primum ogłoszonej 9 czerwca 1832 napomniał polskich biskupów oraz duchowieństwo, aby podporządkowali się władzy zaborców oraz aby zachęcali do tego lud.