Rodzina...

„Wspólnota małżeńska i rodzinna buduje się na zaufaniu wzajemnym. Jest to dobro podstawowe wzajemnych odniesień w rodzinie. Odniesienie wzajemne małżonków i odniesienie wzajemne rodziców i dzieci.”

„Rodzice sami musza być dobrze wychowani, ażeby wychowywać i sami tez wciąż muszą się wychowywać, ażeby wychowywać. Tylko pod takimi warunkami, przy takiej postawie wewnętrznej proces wychowania może być owocny.”

„Dlatego ufają sobie wzajemnie małżonkowie, że sobie wierzą, że spotykają się w prawdzie. Dzieci ufają rodzicom dlatego, że spodziewają się od nich prawdy i ufają o tyle, o ile otrzymują od nich prawdę. Prawda jest więc fundamentem ufności. I prawda jest tez mocą miłości. Wzajemnie tez miłość jest mocą prawdy. W mocy miłości człowiek gotów jest przyjąć nawet najtrudniejszą i najbardziej wymagająca prawdę.”

„Istnieje tez nierozerwalna więź między prawdą i miłością, całą ludzką moralnością i kulturą. Można z pewnością stwierdzić, że tylko w tym powiązaniu wzajemnym człowiek może prawdziwie żyć jako człowiek i rozwijać się jako człowiek. Jest to ważne w każdym wymiarze. Jest to ważne w wymiarze rodziny, tej podstawowej ludzkiej wspólnoty. Ale jest to z kolei ważne w wymiarze całego wielkiego społeczeństwa, jakim jest Naród. Jest to ważne w wymiarze poszczególnych środowisk, zwłaszcza tych, które z natury swojej posiadają zadanie wychowawcze, jak szkoła czy uniwersytet.”


Homilia Ojca Świętego. Wrocław – Hipodrom. 21.VI.1983 r.

Musicie być mocni...

„Musicie być mocni, drodzy Bracia i Siostry! Musicie być mocni ta miłością, która daje wiara! Musicie być mocni mocą wiary! Musicie być wierni! Dziś tej mocy bardziej Wam potrzeba niż w jakiejkolwiek epoce dziejów. Musicie być mocni mocą nadziei, która przynosi pełną radość życia i nie pozwala zasmucać Ducha Świętego.”

Homilia Ojca Świętego. Msza beatyfikacyjna Rafała Kalinowskiego i brata Alberta – Kraków – Błonia 22.VI.1983 r.

Każde spotkanie z Chrystusem pozostawia głębokie ślady; mogą to być nocne spotkania, podobne do Nikodemowego; spotkania przypadkowe, jak spotkanie Samarytanki; spotkania umyślne, jak spotkanie skruszonej grzesznicy; spotkania błagalne, jak spotkanie ślepca u bram Jerycha; spotkania zrodzone z ciekawości, jak Zacheuszowe; lub też spotkania bliskie, jak spotkanie Apostołów, wezwanych, by poszli za Nim; spotkania piorunujące, jak Pawłowe na drodze do Damaszku.


Lecz najintymniejszym i najbardziej przemieniającym, któremu wszystkie pozostałe są podporządkowane, jest spotkanie "przy stole Tajemnicy Eucharystycznej, to jest przy stole Chleba Pańskiego" (Jan Paweł II, List apost. Dominicae cenae). Tutaj Chrystus, we własnej Osobie, przyjmuje udręczonego trudami wędrówki człowieka, pociesza go ciepłem swego zrozumienia i swojej miłości. To właśnie w Eucharystii najbardziej się wyrażają owe pełne słodyczy słowa: "Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja was pokrzepię" (Mt 11,28 ). Tę osobistą i głęboką pociechę, nadającą ostateczny sens całemu naszemu trudowi na drogach świata, znaleźć możemy - przynajmniej jako zapowiedź i jako przedsmak - w Boskim Chlebie, którym Chrystus obdarza nas przy eucharystycznym stole.

Jan Paweł II, Homilia, Fortaleza, 9 lipca 1980 r.

Drodzy Bracia i Siostry, nasze chrześcijańskie wspólnoty winny zatem stawać się prawdziwymi "szkołami" modlitwy, w której spotkanie z Jezusem nie polega jedynie na błaganiu Go o pomoc, ale wyraża się też przez dziękczynienie, uwielbienie, adorację, kontemplację, słuchanie, żarliwość uczuć aż po prawdziwe "urzeczenie" serca. Ma to zatem być modlitwa głęboka, która jednak nie przeszkadza uczestniczyć w sprawach doczesnych, jako że otwierając serce na miłość Bożą, otwiera je także na miłość do braci i daje nam zdolność kształtowania historii wedle zamysłu Bożego.18

18. Por. Kongr. Nauki Wiary, List do Biskupów Kościoła katolickiego o niektórych aspektach medytacji chrześcijańskiej Orationis formas (15 października 1989): AAS 82 (1990), 362-379.

LIST APOSTOLSKI NOVO MILLENNIO INEUNTE
OJCA ŚWIĘTEGO JANA PAWŁA II
DO BISKUPÓW, DUCHOWIEŃSTWA I WIERNYCH
NA ZAKOŃCZENIE WIELKIEGO JUBILEUSZU ROKU 2000, fragment

Ech, praca, praca...

„Więź miedzy pracą a sensem ludzkiej egzystencji świadczy zawsze o tym, że człowiek nie uległ alienacji z powodu swej pracy, że nie został zniewolony. Przeciwnie, więź ta potwierdza, że praca stała się sojusznikiem w człowieczeństwie, że pomaga mu żyć wprawdzie i wolności, w wolności budowanej na prawdzie, która mu pozwala prowadzić życie w pełni godne człowieka.”

Homilia Ojca Świętego. Nowa Huta – Mistrzejowice. Konsekracja kościoła. 22. VI. 1983 r.

Udział w Eucharystii wynosi nas ponad rutynę codziennego życia. Kieruje nasze duchowe spojrzenie przed siebie i ku górze. Eucharystia pomaga nam, tu i teraz, nie tracić z oczu Jezusa, "który nam w wierze przewodzi i ją wydoskonala" (Hbr 12,2). Pomaga nam także pamiętać o ostatecznym celu drogi, na którą weszliśmy przyjmując chrzest, prawdziwy cel naszego życia, nasze ostateczne przeznaczenie. Chrystus pragnie, abyśmy byli z nim na zawsze w wieczności, pragnie, abyśmy wkroczyli do domu Jego Ojca i na zawsze pozostali tam, gdzie przygotował nam miejsce. Eucharystia ożywia w nas pragnienie tej pełni życia i jedności w Chrystusie, którą odnajdziemy dopiero w niebie. Eucharystia jest niezawodną obietnicą, że cel ten osiągniemy.

Jan Paweł II - Homilia, Nairobi, 18 sierpnia 1985 r.

Trzeba zatem, aby wychowanie do modlitwy stało się w pewien sposób kluczowym elementem wszelkich programów duszpasterskich. Ja sam zamierzam poświęcić najbliższe katechezy środowe refleksji nad Psalmami, poczynając od Psalmów Jutrzni, poprzez które publiczna modlitwa Kościoła zachęca nas do uświęcenia każdego dnia i nadania mu właściwego kierunku.

Jest bardzo wskazane, aby nie tylko we wspólnotach zakonnych, ale także w społecznościach parafialnych bardziej starano się tworzyć klimat przeniknięty modlitwą. Trzeba również korzystać z należytą roztropnością z form ludowych, ale nade wszystko wychowywać do udziału w liturgii. Ułożenie planu dnia chrześcijańskiej wspólnoty w taki sposób, aby pozwalał łączyć rozliczne zajęcia pastoralne i dawanie świadectwa w świecie z udziałem w liturgii eucharystycznej czy nawet w Jutrzni i Nieszporach, jest może bardziej "realne" niż zwykle się sądzi. Dowodzą tego doświadczenia wielu grup aktywnych apostolsko, również tych, które złożone są w dużej mierze z ludzi świeckich.

Jan Paweł II
LIST APOSTOLSKI NOVO MILLENNIO INEUNTE
DO BISKUPÓW, DUCHOWIEŃSTWA I WIERNYCH
NA ZAKOŃCZENIE WIELKIEGO JUBILEUSZU ROKU 2000

Powołanie

„Wszyscy mamy powołanie do tego, żeby żyć w Chrystusie, czyli, żeby stać się dziećmi Bożymi. To jest największe powołanie. To jest pułap ludzkich możliwości, a właściwie jest to ponad pułapem ludzkich możliwości. A poza tym własne życiowe powołanie: ktoś będzie pianistą, ktoś inżynierem, ktoś nauczycielem... Różne są – mówi się – zawody, ale w końcu zawód tez jest powołaniem, bo na nim się koncentruje uwaga i wysiłek naszego życia, ambicja naszego życia. Czy wolno być ambitnym? Zdrowo ambitnym, zdrowa ambicją – tak, jak najbardziej. Tylko nie można być głupio ambitnym..."

Słowa Ojca Świętego w krakowskiej Rezydencji Arcybiskupiej. 22. VI. 1983 r.
[/b]

Nie lękajcie się...

„Nie lękajcie się drodzy Bracia i Siostry przyjąć władze Chrystusa. Dopomóżcie papieżowi i wszystkich, którzy chcą służyć chrystusowi – i służyć człowiekowi przez Chrystusa. Nie lękajcie się. Otwórzcie dla niego drzwi. Otwórzcie dla niej granice państw, systemów ekonomicznych, systemów politycznych, kierunków cywilizacyjnych. Nie lękajcie się! Chrystus wie, „co jest w człowieku”. On jeden. A dzisiaj człowiek tak bardzo często nie wiem, co w nim jest. Tak bardzo często jest niepewny sensu swego życia na ziemi. Pozwólcie Chrystusowi mówić do człowieka. On jeden ma słowa życia wiecznego.”

Przemówienie na inauguracji pontyfikatu. 22. X. 1978 r.

Jak najwięcej uwagi należy zatem poświęcić liturgii, bo ona "jest szczytem, do którego zmierza działalność Kościoła, i jednocześnie jest źródłem, z którego wypływa cała jego moc".19 W XX stuleciu, a zwłaszcza w okresie posoborowym wspólnota chrześcijańska nauczyła się znacznie dojrzalej sprawować sakramenty, a zwłaszcza Eucharystię. Należy dalej iść w tym kierunku, przywiązując szczególne znaczenie do Eucharystii niedzielnej i do samej niedzieli, przeżywanej jako specjalny dzień wiary, dzień zmartwychwstałego Pana i daru Ducha Świętego, prawdziwa Pascha tygodnia.20 Od dwóch tysięcy lat rytm chrześcijańskiego życia wyznaczany jest przez pamiątkę owego "pierwszego dnia tygodnia" (por. Mk 16, 2.9; Łk 24, 1; J 20, 1), w którym zmartwychwstały Chrystus przyniósł Apostołom dar pokoju i Ducha Świetego (por. J 20, 19-23). Prawda o zmartwychwstaniu Chrystusa jest najgłębszym fundamentem, na którym opiera się chrześcijańska wiara (por. 1 Kor 15, 14), jest wydarzeniem umieszczonym w centrum tajemnicy czasu i zapowiedzią ostatniego dnia, kiedy to Chrystus powróci w chwale. Nie wiemy, jakie wydarzenia przyniesie nam nowe tysiąclecie, ale mamy pewność, że nic nie zdoła wyrwać go z ręki Chrystusa, "Króla królów i Pana panów" (por. Ap 19, 16) i właśnie dlatego sprawując Paschę nie tylko raz w roku, ale w każdą niedzielę, Kościół będzie nadal wskazywał każdemu pokoleniu to, "co stanowi zwornik całej historii, w którym tajemnica początków spotyka się z tajemnicą ostatecznego przeznaczenia świata".21

19. Sobór Wat. II, Konst. o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium, 10.
20. Por. Jan Paweł II, List apost. Dies Domini (31 maja 1998), 19: AAS 90 (1998), 724.
21. Tamże, 2: l.c., 714.

Jan Paweł II
LIST APOSTOLSKI NOVO MILLENNIO INEUNTE
DO BISKUPÓW, DUCHOWIEŃSTWA I WIERNYCH
NA ZAKOŃCZENIE WIELKIEGO JUBILEUSZU ROKU 2000

"Duc in altum! Dziś te Jezusow słowa kieruję do każdego i każdej z Was: Wypłyń na głębię! Zawierz Chrystusowi, pokonaj słabość i zniechęcenie i na nowo wypłyń na głębię! Odkryj głębię własnego ducha, Wnikaj w głębię świata. Przyjmnij słowo Chrystusa, zaufaj Mu i podejmij swą życiową misję. Ludzie nowego wieku oczekują Twojego świadectwa. Nie bó sie! Wypłyń na głębię! Jest przy Tobie Chrystus"

Jan Paweł II w liście do młodzieży zgromadzonej na polach Lednickich
2. czerwca 2001r.

Słowa szczególnie mi bliskie, dlatego chcę się nimi podzielić...

Pozdrawiam!

Rodzina po raz kolejny

„Chodzi o to, by pomagano dzieciom i młodzieży do oceny wartości moralnych według prawidłowego sumienia i do przyjmowania owych wartości przez osobisty wybór, a równocześnie do doskonalszego poznawania i umiłowania Boga. Takie wychowanie ich umiejętności wartościowania oraz wychowania ich woli i ich wiary jest na pewno sztuką.”

„ Do was należeć będzie także wprowadzanie dzieci stopniowo w szersze, aniżeli rodzina, wspólnoty wychowawcze. Rodzina ma obowiązek przygotować młodzież do współpracy z innymi wychowawcami w duchu cierpliwej miłości i nadziei bez popadania w postawę kapitulacji. Tak więc ci młodzi ludzi – o ile zostaną umocnieni w tożsamości chrześcijańskiej dla należytego stawiania czoła pluralistycznemu światu, który często będzie obojętny lub nawet wrogi ich przekonaniom – będą mogli stawać się mocnymi w wierze, służyć społeczeństwo oraz uczestniczyć aktywnie w życiu Kościoła.”


Przemówienie do III Międzynarodowego Kongresu do spraw Rodziny. 30. X. 1978 r.

Sakrament Pojednania

37. Pragnę też wezwać do podjęcia z nową odwagą duszpasterską codziennej pedagogii chrześcijańskiej wspólnoty, która potrafi przekonująco i skutecznie zachęcać do praktyki Sakramentu Pojednania. Jak zapewne pamiętacie, w 1984 r. wypowiedziałem się na ten temat w posynodalnej adhortacji Reconciliatio et paenitentia, w której zawarłem owoce refleksji specjalnego Synodu Biskupów poświęconego tej problematyce. Wzywałem w niej, aby wszelkimi siłami przeciwdziałać kryzysowi "świadomości grzechu", występujacemu we współczesnej kulturze,23 ale jeszcze usilniej zachęcałem, aby pomagać innym odkrywać Chrystusa jako mysterium pietatis -- jako Tego, w którym Bóg ukazuje nam swoje miłosierne serce i w pełni jedna nas ze sobą. Trzeba dołożyć starań, aby wierni odkrywali to oblicze Chrystusa także przez Sakrament Pokuty, który jest dla chrześcijanina "zwyczajnym sposobem otrzymania przebaczenia i odpuszczenia grzechów ciężkich, popełnionych po Chrzcie".24 Gdy wspomniany Synod omawiał ten temat, wszyscy mieli przed oczyma kryzys Sakramentu Pokuty, ujawniający się zwłaszcza w niektórych regionach świata. Jego przyczyny nie zanikły bynajmniej w krótkim okresie, jaki dzieli nas od tamtego czasu. Jednakże Rok Jubileuszowy, szczególnie mocno odwołujący się do pokuty sakramentalnej, przyniósł nam pokrzepiające doświadczenie, którego nie należy zaprzepaścić: skoro tak wielu wiernych, w tym także młodych, przystąpiło z pożytkiem do tego sakramentu, to prawdopodobnie istnieje potrzeba, aby pasterze starali się przedstawiać go i ukazywać jego wartość z większą ufnością, bardziej twórczo i konsekwentnie. Drodzy Bracia w kapłaństwie, nie możemy się zniechęcać w obliczu współczesnych kryzysów! Dary Boże -- a Sakramenty należą do darów najcenniejszych -- pochodzą od Tego, który dobrze zna serce człowieka i jest Panem historii.

23 Por. n. 18: AAS 77 (1985), 224.

24 Tamże, 31: l.c., 258.

Jan Paweł II
LIST APOSTOLSKI NOVO MILLENNIO INEUNTE
DO BISKUPÓW, DUCHOWIEŃSTWA I WIERNYCH
NA ZAKOŃCZENIE WIELKIEGO JUBILEUSZU ROKU 2000, fragment

Cnota roztropności

„(...) wartość człowieka powinna być mierzona miarą dobra moralnego zrealizowanego przez niego w jego życiu. I właśnie to zapewnia cnocie roztropności pierwsze miejsce. Człowiek roztropny, który zajmuje się tym wszystkim, co naprawdę jest dobre, każdą rzecz, każdą sytuację i całe swoje działanie stara się mierzyć miarą moralnego dobra/ Roztropnym nie jest więc ten, kto – jak się często uważa – potrafi urządzić się w życiu i uzyskać z niego jak największa korzyść. Za to roztropnym jest ten, kto umie całe swe życie zbudować zgodnie z głosem prawego sumienia i z wymogami słusznej moralności.”

„(...) człowiek stworzony na obraz Boży powinien być – jak nas naucza święty Tomasz – w pewien sposób opatrznością, ale w wymiarze swego życia. Powinien on uczestniczyć w tej wielkiej wędrówce wszystkich stworzeń do celu, którym jest dobro stworzenia. Powinien on – powiedzmy to jeszcze raz językiem wiary – uczestniczyć w Boskim planie zbawienia. Powinien dążyć do zbawienia i dopomagać innym, aby się zbawili. Pomagając innym sam się zbawia.”

"Jeżeli słucha mnie teraz jakiś student lub studentka, jakiś chłopiec lub jakaś dziewczyna, niech w tym świetle spojrzy na swoje obowiązki szkolne, na lekturę, na zainteresowania, rozrywki, na krąg przyjaciół i przyjaciółek. Jeżeli słucha mnie teraz jakiś ojciec lub matka rodziny, niech pomyśli trochę o swoich obowiązkach małżeńskich. Jeżeli słucha mnie teraz jakiś minister lub jakiś mąż stanu, niech zastanowi się nad kręgiem swych obowiązków i swojej odpowiedzialności. Czy stara się on o prawdziwe dobro społeczeństwa, narodu i ludzkości? A może zabiega tylko o własne i stronnicze interesy? Jeżeli słucha mnie jakiś dziennikarz, jakiś publicysta, jakiś człowiek, który wywiera wpływ na opinię publiczną, niech rozważy wartość i cel tego swojego wpływu."

Przemówienie na audiencji ogólnej 25 X 1978 r.

Pierwszeństwo łaski

38. Jeżeli w oczekującej nas pracy programowej z większą ufnością zajmiemy się duszpasterstwem, które przeznaczy całą swoją przestrzeń na modlitwę indywidualną i wspólnotową, to zastosujemy się do kluczowej zasady chrześcijańskiej wizji życia: zasady pierwszeństwa łaski. Istnieje pewna pokusa, która od zawsze zagraża życiu duchowemu każdego człowieka, a także działalności duszpasterskiej: jest nią przekonanie, że rezultaty zależą od naszej zdolności działania i planowania. To prawda, że Pan Bóg oczekuje od nas konkretnej współpracy z Jego łaską, a zatem wzywa nas, byśmy w służbie Jego Królestwu wykorzystywali wszystkie zasoby naszej inteligencji i zdolności działania. Biada jednak, gdybyśmy zapomnieli, że bez Chrystusa "nic nie możemy uczynić" (por. J 15, 5).

Modlitwa sprawia, że w życiu towarzyszy nam świadomość tej właśnie prawdy. Przypomina nam nieustannie o pierwszeństwie Chrystusa i -- przez odniesienie do Niego -- o pierwszenstwie życia wewnętrznego i świętości. Kiedy ta zasada nie jest przestrzegana, to czyż można się dziwić, że przedsięwzięcia duszpasterskie kończą się niepowodzeniem, pozostawiając w sercu obezwładniające uczucie frustracji? Niech zatem także naszym udziałem stanie się doświadczenie uczniów, opisane w ewangelicznej relacji o cudownym połowie: "Całą noc pracowaliśmy i niceśmy nie ułowili" (Łk 5, 5). W takim momencie potrzebna jest wiara, modlitwa i dialog z Bogiem, aby serce otworzyło się na strumień łaski, a słowo Chrystusa mogło przeniknąć nas z całą swoją mocą: Duc in altum! W czasie tamtego połowu to Piotr wypowiedział słowa wiary: "na Twoje słowo zarzucę sieci" (tamże). Na początku nowego tysiąclecia pozwólcie Następcy Piotra wezwać cały Kościół do takiego aktu wiary, który wyrazi się przez odnowę życia modlitewnego.

Jan Paweł II
LIST APOSTOLSKI NOVO MILLENNIO INEUNTE
DO BISKUPÓW, DUCHOWIEŃSTWA I WIERNYCH
NA ZAKOŃCZENIE WIELKIEGO JUBILEUSZU ROKU 2000, fragment