To, że wiara w Boga dotyczy umysłu i rozumienia wielu zagadnień z psychiki i działania umysłu jest nie do podważenia. Jak to, że wiara zbliżająca sie do Boga skutkuje cudami. Jednak te cuda gdy nie są permanentne świadczą tylko o zbyt powolnym uczeniu sie prawdy. Niezaprzeczalnie tym którym sie wiedzie i są szczęśliwi nie szukają zwykle przyczyn tego stanu uznająć z góry, że to ich jakaś szczególna zasługa.
Jednak ci , którzy nie są juz tak szczęśliwi, czy wręcz doświadczyli właśnie traumatycznych przeżyć, są jak ci ubodzy , którzy szukają przyczyn. A ten kto szuka znajduje!

Możliwe, że Mahomed miał po prostu więcej kontaktu z żydami niż chrześcijanami [chociaż niby gmina chrześcijańska w Arabii była], ewentualnie bardziej podobała mu się wersja tych pierwszych?
A z tym Atonem, to nie miał być właśnie czysty monoteizm? Co skończyło się tak, że aż Tut-enh-Aton musiał zmieniać imię i wyrzekać się ojca? ;>

Muszę przyznac, ze nie mam dostatecznie głebokiej wiedzy na temat inspiracji Mahometa.
Moim osobistym zdaniem był czlowiekiem niezrownowazonym, o czym świadczą choćby wizje.
Trudno sie po takim spodziewać racjonalności.
Jego postawa nosiła znamiona buntu przeciw dotychczasowym religiom, mogl więc chcieć zrobić poprawiona wersje chrzescijaństwa. Zreszta judaizm i chrzescijaństwo maja wspólny pień.

Nie, jeszcze nie czysty. Ale nie udalo mu sie, gdyz wprowadzal to na siłę i to byl szok dla ludu, który był przyzwyczajony do starych bogów i do politeizmu. Niemniej ziarno zostało rzucone.


Cuda powinny być niekoniecznie permanentne, ale powinny byc obiektywne i powinny dać sie zbadać, inaczej nie odrożni się cudu od fikcji.
Wiara skutkuje nie cudami, lecz wrażeniami cudów (nie u wszystkich zreszta)
Rzeczywistość nie jest taka czarno-biała. Mozna też znaleźć wielu ludzi, którym dobrze sie wiedzie, a są wierzący (co do szczęścia- trudno powiedzieć jak tam z nimi jest).

Jeżeli odsuniemy na bok argumenty natury religijne, to faktycznie, większość proroków mogło być ludźmi nie do końca poczytalnymi... lub po prostu bardzo sprytnymi


Należy jednak pamiętać, że chrześcijaństwo ma znaczną domieszkę indoeuropejską i (teoretycznie) egipską. Trudno wyobrazić sobie renesans w krajach islamskich
A wracając do Mahometa, z Koranu wynika, że chciał przedstawić islam jako kontynuację poprzednich religii Mojżeszowych (zresztą chyba w żadnej innej księdze nie ma tyle powtórzeń o Mojżeszu, co w Koranie). Jak mniemam, powodem była chęć nawrócenia na nową wiarę jak największej liczby owieczek.
W jednym z przypisów do Koranu czytałem, że są podania, które mówią o przesłuchiwaniu przez Mahometa chrześcijańskich i żydowskich niewolników/jeńców, skąd prorok miałby brać czerpać szczegóły, których używał potem jako dowody na spójność swojej religii z chrześcijaństwem i judaizmem. Co zresztą średnio mu wyszło, bo jest parę rozbieżności, które trzeba "dotłumaczać", np. imię pewnej kobiety ma oznaczać plemię, z którego pochodziła.




Ja widzę to raczej z perspektywy walki w wpływy. W Egipcie były właściwie trzy religie, każda z ośrodkiem w innym wielkim mieście. Faraon chciał skupić władzę wokół swojej osoby, poprzez centralizację religii i związanie jej ze swoją osobą (bo władza religijna praktycznie skupiała się w rękach kapłanów w tych trzech ośrodkach). A że kapłani nie dali sobie odebrać władzy, faraon został skazany na zapomnienie.

To jedno zdanie podsumowywuje dlaczego jest tak wiele rozbieżności w religiach. Zawsze chodzi o czyjeś wpływy. Tymczasem w prawdzie nie szuka sie wpływów ale możliwości służenia innym. ( wiedząc ,że służy się sobie po przez zmianę tego co jest oszustwem na prawdę). Oczywiście zasady i pewne prawa muszą być jasno okreslone aby to co przeciwne nie było zawarte w tym co słuszne i pełne miłości. Zwłaszcza w tak szalonym świecie jaki się urzeczywistnia.
Dlatego każda prawdziwa religia będzie wiedziała , że pewnych rzeczy nie można połączyć. A t , która będzie je łączyć jest zwykłym oszustwem jakie nieustannie jest dokonywane na tym świecie. Takim dostosowanie do tego świata aby uniemożliwić poznanie prawdy. Bo aby ten świat mógł trwać bezustannie każdy dokonuje przystosowań aby go urzeczywistnić.

Pytanie, co ma "szukanie możliwości służenia innym" wspólnego z religią, czyli zinstytucjonalizowaną wiarą?

Raczej to pierwsze. Ale i spryt był tez potrzebny, bo łatwo było za wciskanie niechcianych pogladów zapłacic głową.

Muszę przyznać, ze lekture koranu mam jeszcze przed sobą;-), ale skoro tak, to uważał ze kontynuuje judaizm. Co nie znaczy, ze mimowolnie nie korzystał z innych religii.

Faraon był teoretycznie najwyższym kapłanem. W zasadzie rozsądniej byłoby aby podporządkował sobie kapłanów niz toczył z nimi otwarta wojnę.
Te odrębne religie (a właściwie odrębni głowni ich bogowie) jakos koegzystowały ze sobą, choc nie wiem czy faraon był zwierzchnikiem wszystkich (logika podpowiada ze tak).
W sumie rózne enuncjacje wskazują, że Echnaton jednak zrobił wygłup, jak mozna by powiedziec w dziisjszym języku potocznym. Raczej była to irracjonalna cheć stworzenia nowej religii, niz walka o władzę, no chyba ze był tak mało rozgarnięty.

Wiesz, nie znałem człowieka Zastanawiam się jednak nad tym, na ile tamtejszy lud był skłonny do zawierzenia prorokowi, porzucenia dawnych tradycji, czasem niezwykle wiekowych. Trafili na zdolnego złotoustego proroka, czy też wzięli kogokolwiek, kto akurat wstrzelił się w oczekiwania społeczne?


Ponoć dopiero drugi raz liczy się jako pierwsze przeczytanie A nawiązania do innych religii są, chociażby do zaratusztrianizmu (malutko, ale zawsze), sporo do chrześcijaństwa, lwia część do judaizmu. Na mitologii arabskiej się nie znam, ale też ponoć jest tego sporo.
Cóż, nic nie powstaje w próżni


Wydaje mi się, że koncepcja Atona była właśnie taką próbą podporządkowania... i faktycznie słabo to to wyszło. A poszczególne miasta-centra religijne, z tego co kojarzę, cieszyły się sporą autonomią. Z pewnością nie było to na dzisiejszej zasadzie: Papież -> katolicy.

Oczywiscie, ze chodziło o oczekiwania społeczne, inaczej nie poszłiby za nim. Przede wszystkim proponował większą równosc.
Warto teź zauwazyc, ze był to czas gdy chrześcijaństwo obrosło w piórka i sprzeniewierzyło się swym pierwotnm załozeniom, szczególnie własnie społecnzym, stanęło w praktyce po stronie warstw rządzących.

Z tym sie zgadzam w pełni.

Trudno powiedzieć, nie wgryzałem się w to zbyt mocno. niemniej jak dotąd słyszałem tylko o motywach religijnych (to znaczy że wymyślił sobie iz tak jest słusznej). Ale jeśli byt kształtuje swiadomosć;-), to moze i miał inne motywacje.

Tak, w ogóle w starożytnośic panowała spora tolerancja religijana, dlatego ze był politeizm.
Zaś monoteizm, pomimo ze uznawany jest za szczytowe osiągniecie mysli religijnej, doprowadził do nietolerancji. A przodował w tym judaizm. Ale i w Egipcie też były przepychanki, który bóg wazniejszy. Znajduje to odbicie w egipskiej mitologii, gdzie opisywane są walki bogów.

Islam był ciekawą alternatywą, przeciwną wielkim, opartym na niewolnictwie molochom: Persji i Bizancjum, których praktycznie nie było komu bronić.


A gdzie ich nie było. W Indiach do dzisiaj śiwaiści i wisznuiści parzą na siebie wilkiem.

Nawet w islamie są od śmierci Mahometa) dwa zwalczajace sie odłamy.
Nie wiem dokłądnie jak to jest w tych Indiach, ale wiem, ze jednak sie toleruja, choc moze i patrzą wilkiem. Bogowie liczą sie tam podobno w milionach.
Istotne jest nasilenie nietolerancji, a najgorsze gdy prowadiz to do zabijania przeciwników.

Askądtowiesz, spotkałem się niedawno z tezą, że wielobóstwa z racji swojej natury są bardziej tolerancyjne, chociażby z tego powodu, że w obrębie jednej religii masz czcicieli różnych bogów (bo zawsze jednak ma się tego ulubionego). I tak - spłycam i w ogóle i można mnie hejcić - wisznuiści mają Wisznu, jago liczne avatary (Rama, Kriszna, Garuda, Kurma, Kalkin, ostatnio dowiedziałem się, że jest nawet jakiś z głową konia, itd.), śiwaiści mają chociażby rodzinę Śiwy, czyli Kali/Parvatii, Ganeśa, Murugan (swoją drogą, ciekawe, czy Nandi zna Apisa).
Ale np. taki Hanuman jest jednocześnie avatarem/synem Śiwy i wielbicielem/przyjacielem Ramy (od Wisznu). Wygląda mi to to na celowy zabieg mający jakoś zjednać obie religie. Podobnie Ayyappa, bóg mający cechy Wisznu i Śiwy. Poza tym, Ryszi mawiają, że kto czci Śiwę, ten czci Wisznu i na odwrót.

Co do liczby bogów, nie dość, że wielu bogów występuje w pokaźnej liczbie manifestacji, to jeszcze dochodzą bóstwa lokalne, regionalne (to też świadczy jednak o dużej tolerancji) i jest tego "nieskończenie wiele".

A Rafał Krawczyk na swoim blogu pisz np. coś takiego:
"Monoteizm, to filozofia wyższej rangi, przybierająca przy tym formę bytu od ludzi niezależnego, wymagającego stałej interpretacji i wyjaśniania z pomocą uczonych kapłanów, boskich pomazańców dzierżących prawdziwą władzę nad losem ludzi. Teraz, to oni stają się ziemskim narzędziem Bóstwa pretendując również do władzy nad tym, co świeckie, czyli niekapłańskie. Inaczej mówiąc, monoteizm nie był nigdy naturalnym stanem człowieczeństwa, lecz został – z wielu niełatwych do wyjaśnienia przyczyn – wynaleziony, by służyć interesom niektórych kosztem całej reszty. Wielobóstwo reprezentuje stan pierwotny sprowadzający się do ponadczasowej prawdy o wzajemnym współistnieniu człowieka i świata dlań zewnętrznego, monoteizm temu zaprzecza."

Jednak doszliśmy ze znajomym do wniosku, że nie można zakładać, że monoteizm ma większe tendencje do wyzysku. Kapłani politeistyczni żerowali na wiernych równie owocnie co ci pierwsi.

W pełni sie zgadzam z teza o tolerancyjnym politeizmie i nietolerancyjnym monoteizmie, tym bardziej,z e sam ja też wyrażałem:-).
Również zgadzam sie z tezami pana Krawczyka, moze z wyjątkiem wynalezienia. Raczej zakładam ewolucję i wydaje mi się że skoro w politeizmie zaczęła sie pojawiać tendencja do wywyzszenia jednego z bogów (choćby an zasadzie ojca- w powiazaniach rodzinnych), to musiało sie to skończyć koncepcją jedynego Boga. A jesli było to korzysten dla kapłanow, to dochodizł jeszcze jeden powód by to poszło w te stronę.
Z kolei z tym żerowaniem- myśle ze było to wtórne. Skoro pojawiła sie sposobnosć, to czemu nie skorzystać, tak samo w politeizmie jak i w monoteizmie.

Właśnie ja się zastanawiam nad tą ewolucją. Trudno mi sobie wyobrazić domyślną sytuację, gdzie wszyscy bogowie są równi. W każdym plemieniu jest jakiś szaman, wódz (czego pozostałości są np. w śiwaizmie, jako Śiwa-zielarz i Śiwa-wódz). Wydaje mi się, że od takiego układu należałoby zaczynać - grupa bogów + jakiś najważniejszy. Taka równość jako stan pierwotny wydaje mi się nienaturalna.

I teraz dany system może przechodzić albo w stronę monoteizmu, albo "równego" politeizmu. Ale także monoteizm w politeizm, co widać chociażby w chrześcijaństwie. Dlaczego zatem uważać, że monoteizm jest czymś "wyższym ewolucyjnie", a nie tylko jedną z form jak np. monizm i dualizm, które również w siebie wzajemnie przechodzą.

Ale zauważ, ze wodzowie pojawili sie dopiero na pewnym etapie rozwoju człowieka, prawdopodobnie w okresie gdy zaczał prowadzic osiadły tryb życia. W stadium wspólnoty pierwotnej wszyscy byli równi, nierównosci dotyczyły głownie wieku (wiaodmo zę rodzice byli szefami dla dzieci). Gdy sie czyta o dawnych bogach, początkwo też nie widac szefa, a zależnosci są główne rodzinne. Religia odzwierciedlała organizacje spoeczeństwa ludzkiego.
Taka była kolejnosć i tak sie wydawało. Bliższa analiza pokazuje, ze niekoniecznie to forma szczytowa. Jest to podobne do ewolucji biologicznej, w której nie ma formy najwyzszej, a jeśli nawet jest, to przejściowo (jako ze ewolucja wciaz trwa).
Trzeba dodać, ze tak to wyglada z boku. Chrześcijanie jednak nie zgodzą sie z podważaniem cih monoteizmu.