Czym jest
Wolnomularstwo (masoneria)? Jednoznaczne zdefiniowanie rzeczonego pojęcia nastręcza problemów zarówno
profanom (laikom w Sztuce/nie-masonom), jak i braciom wolnomularzom. Wielość definicji, częstokroć niepoprawnych, jak i przytłaczająca liczba mitów obrosłych wokół Ars Regia (sztuki królewskiej) skłoniła mnie do "popełnienia" tego wątku; celem rozwiania/ wyjaśnienia choć części z nich, oraz odpowiedzi, wedle możliwości, na najczęściej zadawane pytania.
1. Definitio Zatem raz jeszcze,
"czym jest wolnomularstwo?". Zdecydowanie prościej byłoby wskazać na to czym wolnomularstwo nie jest. Przede wszystkim, nie jest ono wbrew obiegowej opinii "organizacją"; nie posiada wewnętrznej "struktury władzy" wywierającej holistyczny wpływ na Sztukę. Nie jest również sektą, w żadnym punkcie nie wypełnia jej definicji. Nie można Wolnomularstwa określić także mianem "tajnego", gdyż poszczególne loże masońskie (o których wspomnę szerzej w dalszej części tekstu) są legalnie działającymi, zarejestrowanymi strukturami, o których to informacje są powszechnie dostępne. W Polsce działa Wielka Loża Narodowa Polski, Wielki Wschód Polski oraz zakon mieszany "Le Droit Humain".
To, czym wolnomularstwo jest w swej istocie najlepiej moim zdaniem oddają te słowa;
"Freemasonry is advancement towards the Light, on all the lines of progress, moral, intellectual, and spiritual."
(Albert Pike, "Adress by the R.VV.Master") Wolnomularstwo to braterski związek inicjacyjny, zorganizowany w strukturach lożowych, który za swój najwyższy cel stawia doskonalenie swych członków, a co za tym idzie, doskonalenie całej ludzkości. Swe pryncypia i idee wyraża odwołując się do alegorii, językiem rozbudowanej symboliki obudowanej rytami. Masoneria jest jednym z najstarszych i największych świeckich, niepolitycznych ruchów oddających się pracy charytatywnej. Ideałami masonerii są "Wolność, Równość i Braterstwo" i do zaprowadzenia ich na świecie dąży (oczywiście nie mowa o patologicznym i skrajnym rozumieniu tychże pojęć).
Cele, można by rzec statutowe, Wielkiej Loży Narodowej Polski można ująć w następujących punktach:
1. Doskonalenie moralne wolnomularzy. a poprzez nich doskonalenie całej Ludzkości.
2. Wprowadzanie w życie ideału pokoju. miłości, braterstwa i tolerancji.
3. Nauczanie miłości Ojczyzny. podporządkowania jej prawom i szanowanie władz konstytucyjnych.
4. Nauczanie szacunku dla pracy w każdej formie jako głównego obowiązku istoty ludzkiej.
5. Rozpowszechnianie przykładem. pismem i w każdy inny sposób zasad wolności, równości. braterstwa i sprawiedliwości społecznej -zarówno w życiu publicznym własnego kraju jak i w całej ludzkości.
6. Wspieranie i chronienie innych wolnomularzy, nawet za cenę własnego życia.
7. Nauczanie spokoju. rozwagi i całkowitego panowania nad sobą we wszystkich okolicznościach zawodowych i życiowych.
8. Dążenie do naprawy stosunków pomiędzy ludźmi, narodami i państwami, zaczynając od praktyki nieustannej pracy nad sobą.
9. Dążność do wiecznego postępu.
10. Działalność charytatywna, wspomaganie działalności naukowej i kulturalnej - dyskretnie i bez oczekiwania wdzięczności. 2. Słów kilka o historii i strukturze Dysputa na temat początków Ars Regia była przedmiotem obrad kilku konwentów Wolnomularskich (Paryż 1785r. oraz 1787r.; Rzesza 1782r.) Już wtedy, postawienie pewnych tez stanowiło nie lada problem.
Za punkt wyjścia naszej marszruty obrać można hipotetyczne początki
Wolnomularstwa spekulatywnego, które w przeciwieństwie do
Wolnomularstwa operatywnego (średniowieczni budowniczy katedr) nie trudniło się Sztuką w dosłownym tego słowa znaczeniu. Na ów początek przypada pierwsza połowa XVII wieku. Jednakże chcąc być ścisłym i wiernym utartej tradycji histograficznej, za datę powstania nowożytnej masonerii należy przyjąć rok 1717.
Dokładnie
24 czerwca 1717 (5717 ADVL) w nastąpiło połączenie czterech londyńskich lóż w "Premier Grand Lodge ot England". Obrano tedy na pierwszego Wielkiego Mistrza Anthony'a Sayera (. Obecnie wielkim mistrzem jest Jego Królewska Wysokość Edward, Książę Kentu). Impuls do takiego posunięcia stanowiła polityczna unifikacja kraju pod rządami nowej hanowerskiej dynastii.
5 lat po tym wydarzeniu została opublikowana
Konstytucja Andersena; Wolnomularski dokument zasadniczy. Zawiera ona prawa i obowiązki wolnomularzy i do dziś stanowi akt centralny masonerii regularnej.
Najprawdopodobniej, brytyjska masoneria była spadkobierczynią Różokrzyżowców (formacji głoszącej konieczność zaistnienia reform duchowych i naukowych), postulowali oni między innymi międzynarodową współpracę uczonych oraz pojednanie wśród chrześcijan. Od nich to Wolnomularstwo zapewne zaczerpnęło idee uniwersalnego języka (Symbolu i Alegorii).
Możliwym jest także iż Wolnomularstwo sięgało sztuki spagirycznej (Alchemii), która już w epoce średniowiecza stanowiła rozbudowany system filozoficzny oraz etyczny.
W tym miejscu należałoby wyjaśnić pojęcia wolnomularstwa regularnego i liberalnego. Otóż; w roku 1877 Wielki Wschód Francji zerwał z kategorycznym wymogiem wiary w Wielkiego Architekta Wszechświata u adeptów Sztuki. Był to ruch absolutnie nie do pogodzenia z tradycją wolnomularstwa regularnego i zaowocował swoistą schizmą i zerwaniem stosunków z "reformatorami". Rzeczony stan, mimo pewnego postępu, utrzymuje się do dziś. I tak; loże liberalne przyjmują w swe progi ateistów, odnoszą się z dystansem do statutów wolnomularskich (Konstytucja Andersona), tolerują, by tak to ująć; większą swobodę obyczajów.
W ostatnim akapicie wymieniłem pojęcie
Wielkiego Architekta Wszechświata. Z miejsca dementuję mit jakoby był to "masoński bóg" tudzież jakakolwiek inna wizja Absolutu. W rzeczywistości jest to nic innego jak symbol transcendencji. Oznacza to iż dla chrześcijanina Wielkim Architektem Wszechświata jest trójjedyny Bóg, dla muzułmanina jest to Allach, zaś dla wyznawcy judaizmu JHWH, etc.
"The Ancient of Days", William BlakeW Wolnomularstwie wyróżnia się także szereg rytów stosowanych w trakcie prac loży. (Najprościej rzecz ujmując ryty, to odmiany obrzędowości masońskiej.)
I tak mamy:
-Ryt Szkocki Dawny i Uznany, popularny przede wszystkim wśród
obediencji (struktura składająca się z kilku samodzielnych lóż) regularnych.
-Ryt York -Ryt Francuski Nowoczesny
-Ryt Szwedzki Między poszczególnymi rytami panuje różnica w liczbie stopni wtajemniczenia. Ryt Szkocki Dawny i Uznany posiada, na ten przykład, 33 stopnie wtajemniczenia, Ryt Francuski Nowoczesny; 7, Ryt Szwedzki; 11. Co do samych stopni; wolnomularstwo wytworzyło hierarchię wtajemniczeń, których przejście wiąże się z alegorycznym poznawaniem prawd metafizycznych i moralnych. Trzy pierwsze stopnie są wspólne wszystkim rytom, stanowią tzw. masonerię błękitną. Zawierają stopnie ucznia, czeladnika oraz mistrza.
Poniższa grafika ilustruje wykaz stopni w Rycie Szkockim Dawnym i Uznanym oraz w Rycie York.http://www.bilderberg.org/msteps2.jpg3. Symbolika W istocie Symbol jest językiem Wolnomularstwa. Za jego pomocą wyrażane są prawdy, na nim opiera się
Ars Magna (dzieło naprawy moralnej i odnowy). Brat wolnomularz symbol musi nie tylko rozumowo poznać, ale doznać go oraz przeżyć. Najbardziej rozpowszechnionym oraz kojarzonym z masonerią symbolem jest
cyrkiel i węgielnica, przeważnie z literą G w środku.
Cyrkiel i węgielnica, to dwa z trzech
Wielkich Świateł Loży (trzecim jest Księga Praw; Biblia/Koran/Tora/etc.). To wokół nich koncentruje się praca loży. Cyrkiel oznacza mądrość intelekt, sojusz wiedzy z inteligencją, umiejętność postępu w rozwijającym się świecie. Węgielnica symbolizuje zaś porządek, nienaruszalność pewnych zasad moralnych, uczciwość oraz szczerość. Litera "G" posiada mnogość znaczeń, jednak najczęściej jest odniesieniem do Istoty Pierwszej.
Kolejnym, można by rzec atrybutem Wolnomularstwa jest motto 'Audi. Vide. Tace". Oznacza ono; słuchaj, obserwuj ale zachowaj ciszę.
W trakcie prac lożowych wolnomularze przywdziewają charakterystyczne stroje. Najbardziej znamiennym ich elementem jest fartuszek wolnomularski. Jest to bezpośrednie odwołanie do tradycji średniowiecznych cechów architektów (masoneria operatywna), symbolizuję pracę, chęć samodoskonalenia. Kolor i zdobienia fartuszków różnią się między poszczególnymi stopniami wtajemniczenia.
Wnętrze Freemasons' Hall w Londynie 4. Wolnomularstwo a religia Uczciwym będzie z miejsca zaznaczyć, iż przynależność do Wolnomularstwa nie jest akceptowana przez Kościół rzymskokatolicki. Wiąże się ona z trwaniem w stanie grzechu ciężkiego (
Por. Quaesitum est declaration masonic associations). Materia uległa jednak pewnej poprawie, gdyż za członkostwo nie grozi już ekskomunika latae sententiae, w myśl Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917r. (
Kan. 2335). Nie zgadzam się z powyższym stanowiskiem, lecz rzymscy katolicy, ex officio, winni je respektować.
Warto nadmienić, iż wbrew obiegowym opiniom wolnomularstwo nie jest wrogiem Ecclesia Catholica Romana. Masoneria ma jedynie trzech wrogów, a są nimi mordercy
Mistrza Hirama Abiffa (architekt Świątyni Salomona, który zajmuje bardzo ważne miejsce w symbolice i obrządku wolnomularskim);
ignorancja, fanatyzm, tyrania. Przede wszystkim wolnomularstwo, jak już z początku wspomniałem nie jest jednorodne, zatem podobna generalizacja jest kardynalnym błędem. I tak; masoneria regularna w centralnym punkcie stawia wiarę w transcendencję oraz szacunek do religii bliźnich. Tak stanowi Konstytucja Andersona;
Wolnomularz powinien, z tytułu swojej przynależności, przestrzegać Prawo Moralne i jeżeli dobrze rozumie zasady Sztuki nie będzie nigdy bezmyślnym ateistą ani libertynem nie uznającym żadnej religii Oraz 12 Zasad wolnych mularzy regularnych (link do całości:
12 Zasad)
6. Wolnomularstwo nakazuje swym członkom respektować przekonania i wiarę bliźnich. W swym gronie zabrania wszelkich dyskusji lub polemik politycznych i religijnych. Dzięki temu może pozostawać stałym i pewnym Centrum Braterskiego Związku, w którym panuje zrozumienie, tolerancja oraz owocna harmonia pomiędzy ludźmi, trudna do osiągnięcia w innych warunkach. 5. Wolnomularz Wolnomularstwo ze swej zasady "
jest dla wszystkich, lecz nie dla każdego". Cóż to oznacza? Masoneria wysoko ceni ideały "
Wolności Równości i Braterstwa". Zostały one wypracowane przez braci na długo przed rewolucją francuską, która dokonała na ideach brutalnego gwałtu. Wolnomularzem może zostać każdy człowiek bez względu na urodzenie, religię czy rasę. Musi jednak spełniać szereg warunków, z czego dwa najważniejsze to
"być człowiekiem wolnym i dobrych obyczajów". Człowiekiem wolnym jest osoba, której postępowanie nie jest w sposób pryncypialny uzależnione od, choćby partii politycznej, dlatego też politycy są przyjmowani w szeregi braci raczej niechętnie. Za człowieka dobrych obyczajów na ten przykład w Wielkiej Narodowej Loży Polski nie uznawano osób, które ongiś należały do partii komunistycznej.
Kolejną wytyczną jest bariera wieku. W większości obediencji jest to 25 lat (wyjątek stanowią
luftoni, czyli synowie wolnych mularzy, w tym wypadku jest to z reguły 18 lat). Sam proces aplikacji do loży jest rzeczą niezwykle złożoną i częstokroć długotrwałą. Wolnomularzem jest się trudno stać, lecz łatwo można przestać być nim (choć mało kto się na to decyduje) .Trudności czynione osobie chcącej odejść są kolejnym mitem narosłym wokół Masonerii. W zasadzie rzeczy wystarczy "akt wypowiedzenia" bez konieczności podawania przyczyny. Nie jest jednak fałszem, iż do Wolnomularstwa na przestrzeni wieków należało wiele znamienitych postaci. Wystarczy wymienić takie nazwiska jak
Sandford Fleming, Winston Churchill, Johann Wolfgang von Goethe, Oscar Wilde, Napoleon Bonaparte, Franz Joseph Haydn, Franz Liszt, czy Wolfgang Amadeusz Mozart. Wśród kompozytorów szczególnie Sztuce Królewskiej przysłużył się W.A Mozart. Skomponował on wiele utworów, które są do dziś używane podczas posiedzeń loży na całym świecie.
Kilka przykładów:
Adagio & Fugue in C-Moll KV 546 -
https://www.youtube.com/watch?v=Ye5YqeSkvIgMaurerische Trauermusik KV 477-
https://www.youtube.com/watch?v=VdGqIEqZhFUCantata "Laut verkiinde unsre Freude" KV 623 -
https://www.youtube.com/watch?v=VpMnJyHxh-8Jego bodaj najbardziej znana opera "
Die Zauberflóte" (KV620), stanowi symboliczne ujęcie myśli wolnomularskiej, eksponując przede wszystkim rytuał inicjacji 1 stopnia wtajemniczenia. Nawiasem mówiąc, autor libretta Emanuel Schikaneder również był
Synem Wdowy (inne określenie masona, mające swą genezę w osobie Mistrza Hirama, syna wdowy)
W słowie końcowym; przyznać muszę, tekst wyszedł nader obszerny, lecz i tak zbyt krótki by przekazać choć połowę ważkich informacji o Ars Regia. W dalszej części postaram się w miarę wiedzy i możliwości odpowiedzieć na wasze ewentualne pytania i wątpliwości odnośnie Wolnomularstwa.
Na Chwałę Wielkiego Architekta Wszechświata i dla Postępu Ludzkości!