Nie przyszło mi do głowy, aby wpierw zajrzeć do breviarium. Krótka notka i fragment Breve Pawła III Pastorale Officium
Do Arcybiskupa Toledo, 29 maja 1537 r. (ciekawe, że nawet w łacińskich zasobach Denzingera jest tylko list apostolski nie sama Sublimus Dei
http://catho.org/9.php?d=g1#o0 )

Poniższy tekst jest doniosły zwłaszcza w czasach wykrzywionych pojęć na temat nauki Kościoła. Grupa dominikanów złożyła w Rzymie skargę przeciwko hiszpańskim kolonizatorom, którzy brali w niewolę autochtonów zamieszkujących tereny Ameryki Środkowej, prosząc papieża, by ujął się za pokrzywdzonymi i przypomniał o ich prawach człowieka. W odpowiedzi papież Paweł III opublikował breve Pastorale officium, poświęcone prawu do wolności i własności, kierując pismo na ręce kardynała Juana de Tapera, ówczesnego arcybiskupa Toledo. W drugim breve Veritas ipsa, noszącym datę 20 listopada
1542 r, papież zagroził nawet ekskomuniką, chociaż na usilne prośby rządu hiszpańskiego wycofał się z tej decyzji 19 czerwca 1538 r. Wysiłki papieskie nie poszły na marne. Ich skutkiem było podpisanie przez cesarza Karola V dnia 20 listopada 1542 r. prawa, mocą którego powinno się w duchu chrześcijańskim odpowiednio do sytuacji uwzględniać prawa ludzkie ludności autochtonicznej.

"Prawo człowieka do wolności i własności

Doszło do Naszych uszu, że [...] Karol [V], cesarz rzymski, dla pohamowania tych, którzy pałając żądzą przeciwko rodzaju ludzkiemu postępują w nieludzki sposób, publicznym edyktem zakazał wszystkim swym poddanym, aby nikt nie ośmielał się brać w niewolę zachodnich lub wschodnich Indian lub ich pozbawiać ich dóbr.
Mając przeto na uwadze tych Indian, chociaż żyją oni poza łonem Kościoła [...] nie są ani nie mogą być pozbawiani swojej wolności lub własności, ponieważ są ludźmi i dlatego są sposobni do [przyjęcia] wiary i do zbawienia; nie wolno ich niszczyć poprzez niewolę, lecz zachęcać do życia poprzez nauczanie i przykłady.
I dlatego My, pragnąc powstrzymać tak niegodziwą zuchwałość tego rodzaju
bezbożników, aby [Indianie] rozjątrzeni przez wyrządzanie krzywd i szkód nie stali oporniejsi w przyjmowaniu wiary Chrystusowej, polecamy twej rozwadze, byś wszystkich i każdego z osobna, jakąkolwiek posiadałby godność, surowiej powstrzymywał karą ekskomuniki latae sententiae, by nie ośmielali się w jakikolwiek sposób zniewalać wspomnianych Indian lub łupić z ich własnych dóbr."

Z listu wynika, że papież zainspirował się edyktem cesarskim...No i wielka szkoda, że jednak wycofał się z automatycznej ekskomuniki, którą mieli być objęci biorący w niewolę Indian.

Nie da się ukryć, że rzecz jak na tamte czasy postępowa, zwłaszcza jeśli porównać z późniejszymi o stulecie czy dwa praktykami protestantów. Jakby nie patrzeć nacje katolickie, Hiszpanie i Francuzi, mimo wszystko traktowały Indian chyba najprzyzwoiciej.

Nie, nie można tak powiedzieć. Nacje katolickie dokonywały rzeczy okropnych podczas konkwisty, zwłaszcza w pierwszej fali podbojów.

Natomiast można powiedzieć, że w dalszej perspektywie nacje katolickie traktowały Indian przyzwoiciej, do czego przyczyniały się też misje zakonów katolickich: dominikanów i jezuitów, którzy piętnowali praktyki konkwiskadorów i tworzyli alternatywne modele koegzystencji.

Miałem na myśli: najprzyzwoiciej spośród grona zaangażowanych w podbój obu Ameryk, choć faktycznie, objawiało się to raczej w późniejszym niż sama konkwista okresie.

Do 1967r Aborygeni wpisani byli do Księgi Fauny i Flory. Czyli znacznie gorzej traktowani jak Indianie.

Owszem można. Wystarczy zobaczyć dzisiejsze populacje indiańskie. W krajach kolonizowanych przez protestantów jest to znikomy ułamek populacji. W krajach kolonizowanych przez katolików Indianie i ich potomkowie stanowią znaczącą część, a czasami nawet większość populacji.

No, ale to na pewno po części dlatego, że Hiszpanie czy Portugalczycy zajmowali po prostu tereny wielokrotnie gęściej zaludnione. Indian jest dziś dużo tam, gdzie było ich dużo przed Kolumbem. Z drugiej strony np. ludność Kuby Hiszpanie wykończyli w ciagu raptem pół wieku.

A może chodzi tu o to, że Ameryka Północna kolonizowana przez protestantów ma dogodniejszy dla Europejczyków teren? Łatwiej jest wytępić Indian na równinach i wzgórzach przypominających tereny Europejskie, gdzie biali mogli wykorzystać swoje konie, wozy itp. niż w południowoamerykańskiej dżungli- w Ameryce międzyzwrotnikowej Europejcom po prostu trudniej było ganiać za Indianami/znajdować poukrywane wioski. Nie?

Wydaje mi się, że było raczej odwrotnie - to w Mezoameryce Indianie zamieszkiwali miasta, byli więc niejako w kupie i pod ręką. Walka z nomadami równin była znacznie trudniejsza, Lurker trafnie nie tak dawno wspominał, że jedyną wojną z Indianami przegraną przez USA była ta z Czejenami i Lakotami Czerwonej Chmury, choć faktem jest też, że wyjątkowo skutecznie bronili się też Seminole na bagnach Florydy, w środowisku rzeczywiście Białym nieprzyjaznym. Tak naprawdę chodziło raczej o różne priortety. Katolicy chcieli Indian sobie podporządkować i schrystianizować, protestanci raczej przegnać lub wytępić.

To racja, ale właśnie to jest owocem późniejszej chrystianizacji. Początkowa fala konkwisty nieomal zmiotła całe cywilizacje, dopiero potem przyszli mnisi i starali się ucywilizować. W pierwszym rzędzie własnych rodaków właśnie.

Dlatego mówienie o "przyzwoitym traktowaniu" to jednak zbyt duży eufemizm, bez przynajmniej takiego doprecyzowania.



A czy tutaj najpierw Francuzi nie działali? Przyznaję, że niewiele wiem o tym epizodzie kolonizacji, zanim Florydę sprzedano USA.

Działali Francuzi, w większym stopniu Hiszpanie. Ale Seminole, z którymi w XIX w. walczyli Amerykanie, stanowili nie rdzenne plemię tamtych stron, lecz połączone siły niedobitków różnych plemion Florydy oraz uciekinierów z północy, Creek i innych.

Tu jest trochę na temat po polsku: http://www.indianie.eco.pl/litera/Floryda.html