Włączyłem tv, jak zwykle, kiedy ćwiczę wieczorem - dla przyciągnięcia uwagi, żeby nie skupiać się na monotonnych dość ćwiczeniach. I usłyszałem, że kilka godzin wstecz zmarł w Rzymie na wylew krwi do mózgu abp Józef Życiński.

Nie będę się silił tutaj na szczegółowe życiorysy - takie można znaleźć na Wikipedii czy stronie diecezji lubelskiej. Święcenia kapłańskie 1972, już 18 lat później, w młodym wieku 42 lat, sakra biskupia i od razu posłany jako ordynator, nie sufragan, do diecezji tarnowskiej. Nie zagrzał tam miejsca na długo - w 1997 rozpoczął posługę metropolity lubelskiego, pełnioną do śmierci. Przeżył go jego poprzednik na tej stolicy biskupiej, abp Bolesław Pylak, dzisiaj prawie 90-letni, a od 1997 emeryt. Nie tylko duszpasterze, ale i wybitny naukowiec, nie tylko na skalę naszego, polskiego podwórka, ani także nie tylko w zakresie nauk związanych z Kościołem (autor ponad 50 książek i ponad 300 artykułów poświęconych problematyce filozoficznej, teologicznej, kulturowej, naukom przyrodniczym). Doktorat w 1976 na ATK w Warszawie, 4 lata później habilitacja, w następnym roku już profesor nadzwyczajny, a od 1988 profesor zwyczajny.

Ktoś może powiedzieć - no tak, ale czym się wyróżniał? Tak, bo wyróżniał się, w naszym katolickim w większości kraju, gdzie biskupów jest bardzo wielu. I to wyróżniał się zdecydowanie pozytywnie, co już, niestety, tak oczywiste nie jest w kontekście tychże biskupów. Przede wszystkim - posiadał doświadczenie duszpasterskie, a także gruntowne wykształcenie i wiedzę z bardzo wielu dziedzin (także w zakresie znajomości języków - znany był z tego, że za granicą, gdy brał udział w konferencjach, prosił tylko, aby dziennikarze, zadając pytania, dodawali, w jakim języku chcieliby uzyskać odpowiedź). Czyli - potrafił się wysłowić, mówił sensownie i na temat, nie gubiąc się w wyświechtanych frazesach czy znanych każdemu ogólnikach, które w byle jakiej kombinacji stworzą mniej lub bardziej rozbudowaną wypowiedź ,pasującą do wszystkich sytuacji.

Był człowiekiem, który rozumiał, iż Kościół w świecie, gdzie informacje rozchodzą się od jednego jego końca do drugiego w ciągu paru chwil, musi umieć współpracować z mediami i być gotowym do odpowiadania na pytania mediów, wypowiedzi dla mediów - choćby dlatego, że człowiek wierzący żyje i musi rozumieć ten świat, a Kościół przede wszystkim w sytuacjach trudnych, dotyczących Jego samego i wiary, musi mówić głośno i wyraźnie. Dla mnie - jeden z niewielu, poza może abp. Gocłowskim, bp. Pieronkiem i kard. Nyczem postać, na którą nie tylko dziennikarze, bo i my, wierzący, mogli liczyć, że gdy zajdzie potrzeba, zajmą stanowisko i wypowiedzą się jako przedstawiciele Kościoła, zmierzą się z danym problemem. Zatem postawa zupełnie przeciwna w stosunku do większości biskupów polskich, niestety, którzy swoją medialną działalność ograniczają do kąśliwych zazwyczaj, uderzających personalnie, buńczucznych i mało merytorycznych wypowiedzi w mediach pokroju Radia Maryja czy TV Trwam lub Naszego Dziennika (jak to przykład dali w kontekście rozdmuchanej afery wokół listu o. Ludwika Wiśniewskiego OP, nagłośnionej nie tak dawno) - za to uciekających w popłochu, gdy pojawia się sytuacja trudna i media szukają duchownego, który wypowie się, wyjaśni ją w sposób konkretny, a nie tylko pokrzyczy i powymachuje, pogrozi palcem. Sam publikował m.in. w Tygodniku Powszechnym i Gazecie Wyborczej; współpracował także z Radiem eR, regionalno-katolicką rozgłośnią archidiecezji lubelskiej; dawniej współpracował z miesięcznikami „Znak” i „Więź”, a także z „Rzeczpospolitą”, „Niedzielą” oraz Pierwszym Programem Polskiego Radia. Zatem w tym zakresie chlubny wyjątek - i pomimo przeszło 20 lat posługi biskupiej, jak mało zyskał naśladowców między kolegami z Episkopatu...

Niektórzy, wydaje mi się że przez zazdrość, także duchowni, zarzucali mu angażowanie się w debatę, potyczki i rozgrywki polityczne. Ja jednak uważam, że rozumiał po prostu, iż biskup jako stojący na czele diecezji musi jasno i wyraźnie zabierać głos w debacie publicznej, szczególnie w sytuacji, gdy na palcach jednej ręki policzyć można było biskupów, do których przedstawiciele mediów mogli się zwrócić o komentarz i uzyskać jakąkolwiek sensowną i na poziomie wypowiedź.
Potrafił, gdy sytuacja tego wymagała, użyć ostrych słów (dopiski w nawiasach - moje):



Człowiek o wybitnej inteligencji i bardziej niż szerokich zainteresowaniach. O czym wielu nie wiedziało - prywatnie bardzo zaangażowany w działalność charytatywną, szczególnie pomoc samotnym matkom, które wspierał w znajdywaniu domu, pracy. Oddany swojej pracy, gotowy do posługi i pomocy innym - jak go wspomina u siebie Halina Bortnowska. Teraz mowa jest o tym wprost - od wielu lat sam chorujący mocno, choć nie ujawniono, na co.

Wspominał go na antenie TVN24 jeden z jego doktorantów, x Robert Nęcek, dzisiaj rzecznik kurii krakowskiej, który podkreślił, jak bardzo zmarły akcentował trzy kwestie i założenia, jakie powinno spełniać chrześcijaństwo:

1. konieczność współgrania i konsekwencji pomiędzy słowami a czynami - aby nie kończyło się na słowach i deklaracjach, a szły za nimi wyraźne i czytelne uczynki
2. wymóg kompetencji, zaangażowania i gorliwości, aby chrześcijaństwo nie było powierzchowne i byle jakie
3. potrzebę angażowania się w działania nie na rzecz zaspokajania potrzeb jednostki, swoich własnych, ale potrzeb dla dobra ogółu

Wiele by tu można było napisać, bo w tych jego 62 latach życia dokonał bardzo wiele, a i życiorys barwny. Nie w tym rzecz, ale w tym, z czym zawsze mamy taki sam problem. W zmierzeniu się z dziedzictwem, jakie zmarły - dzisiaj abp Józef Życiński - nam pozostawia, jako człowiek, jako chrześcijanin, jako kapłan i biskup - tak bardzo normalny i zwyczajny, choć powołany do ważnej roli i obarczony dużą odpowiedzialnością. Jeśli uda się zrealizować dobrze choćby te 3 punkty wymienione wyżej - to będzie wielki sukces. O ile dzisiaj i w tych dniach pewnie z szacunku dla jego osoby (choć może niekoniecznie?) nie usłyszymy krytyki pod adresem zmarłego - to pewnie nie zabraknie jej, przede wszystkim w tym mało konstruktywnym wydaniu, później. A może zostanie wreszcie doceniony, jak jego nieco starszy kolega po fachu (ksiądz i też filozof) Józef Tischner? Oby.

Spoczywaj w pokoju.

Na marginesie - oznacza to, iż w bieżącym roku czekają Kościół polski co najmniej 3 nominacje biskupie w zakresie obsadzenia metropolii, bowiem w ten sposób do Częstochowy i Katowic (dotychczasowi metropolici przechodzą na emerytury) doszedł wakat w Lublinie.

Odszedł do Pana, spełniając posługę dla Kościoła powszechnego w Stolicy Apostolskiej. Niech raduje się w chwale owocami swego życia i pasterskiego trudu. Wszystkim biskupom, kapłanom i wiernym w Polsce serdecznie błogosławię - dodał Benedykt XVI.

Az szkoda, ze portal Wiara ich nie zamiescil....

Tomu z szacunku do śmierci i osoby zmarłego proponuje nie mnożyć wątków mogących stać sie kolejnym zarzewiem pyskówek.

Wiem, Gazeta Wyborcza to nie najlepsze źródło wiadomości obiektywnych dotyczących problemów wiary, Kościoła - choć z drugiej strony, często przesadnie demonizowana, bo niektórym autorom trudno zarzucić coś poza tym, że do danego zagadnienia po prostu podchodzą rzetelnie, stawiając czasem niewygodne pytania i dotykając kwestii trudnych. Ale gdy wpadła mi w ręce GW weekendowa, znalazłem w niej sporo naprawdę sensownych tekstów - o abp. Życińskim z jednej strony, ale także przybliżono teksty jego.

Dlatego je tutaj podlinkuję (tytuły pochodzą od autorów):

Biskup gryzie się w język (tekst z 2008)



Mądry i odważny kapłan rogatych dusz - wspomnienie Adama Michnika



Nie miał w sobie nic z letniości Nic tu nie zacytuję - za to polecam porównanie sobie tego, o czym i jak opisują zmarłego przewodniczący KEP czy Prymas, a jak abp Gocłowski czy x Boniecki MIC. To, o czym, jak i na co zwracając uwagę, mówią - dokładnie tłumaczy, dlaczego i jak w KEP był zmarły, niestety, postrzegany.

Proboszcz z Woodstock - piękny tekst o tym, że nie kierował się stereotypami i szedł wszędzie tam, gdzie jako biskup i człowiek wierzący był zapraszany, nie zważając na konwenanse. Tak, był w tym bardzo podobny do Jana Pawła II, który w kuluarach watykańskich przez lata całe budził zgorszenie z powodu swojej otwartości.



Olśnienie jego mądrością



Walił prawdę prosto w oczy



To był po prostu dobry człowiek



Garść cytatów - myśli zmarłego

Rozmowa, którą przerwała śmierć - bardzo osobisty tekst dziennikarki Aleksandry Klich, która prowadziła ze zmarłym długie rozmowy, domyślnie pewnie pod kątem książki, wywiadu-rzeki. Tekst długi, ale i bardzo mądry, jakby taki bardzo skrótowy przekrój przez poglądy zmarłego, wynikające z jego wypowiedzi.

Dziwne to, może. Kilka dni już od jego odejścia minęło. Ani to nie był mój biskup diecezjalny, ani nigdy się z nim nie zetknąłem. A jednak - jego śmierć mnie dotknęła. Czemu? Bo był dobrym człowiekiem. Bo wyróżniał się spośród, niestety moim zdaniem, dość bezkształtnej masy polskiego duchowieństwa (niższego i episkopatu), która albo poglądów w ogóle nie ma na wiele ważnych spraw, albo je ma ale wstydzi się je zaprezentować, powtarzając co najwyżej jakieś mniej lub bardziej niezrozumiałe slogany. Jego poglądy wielu kuły w oczy, były nie w smak - bo nie wahał się mówić tego, co myśli. Zero konwenansów, sporo samokrytycyzmu i wielka otwartość na współczesne problemy. Naprawdę, jeden z niewielu takich. Gdy ten czy inny duchowny, albo i świecki, palnął coś idiotycznego o wierze, Bogu czy Kościele - można było liczyć, że on zawsze się wypowie, wyjaśni i sprostuje, nie pozostawi wątpliwości, co i jak. Czyli zrobi to, co każdy duchowny powinien - a czego notorycznie nie robią, po prostu chowając głowę w piasek, unikając tematów i sytuacji trudnych, nawet wprost wywoływani do tablicy.

Wczoraj w liturgii (Mk 8,1-10) usłyszeć można było o cudownym rozmnożeniu chlebów i rybek. Abp. Życińskiego nie ma już między nami, ale pozostaje dziedzictwo nie tylko jego wybitnej myśli, jego publikacje książkowe, ale przede wszystkim to wszystko, czego próbował nauczyć, wyjaśnić, to co prezentował swoją postawą, co miało być przykładem. Jest do czego sięgać. Oby znaleźli się tacy, którzy to wykorzystają.