W związku z konfliktem z kreacjonistą, postanowiłem napisać coś, dzięki czemu będzie on mógł wynieść coś konstruktywnego z tego sporu.

Mianowicie mam zamiar wykazać dlaczego jest uprawniony światopogląd teistyczny nierozerwalnie związany z faktami naukowymi jakimi są:
- co do powstania życia na Ziemi teoria doboru naturalnego
- co do teorii kosmologicznych wszystkie teorie fizyczne.

Zacznę więc od przypomnienia dość prostego faktu, że wiara religijna nie opiera się na badaniach naukowych. Jest ona natomiast wewnętrznym przekonaniem, jakiego wielu ludzi w historii dziejów doświadczyło. Prawdziwa wiara, taką jaką posiadali wielcy monoteiści w rodzaju Abrahama czy Jezusa wypływała z samego ich jestestwa. Nie była wynikiem spekulacji filozoficzno teologicznej, nie była żonglowaniem argumentami. Była głębokim i przejmującym doświadczeniem obecności.

Ich sytuacja była nierozerwalnie związana z etapem rozwoju homo sapiens na jakim się znajdowali, możliwościami umysłu, siatką pojęć oraz taką a nie inną wyobraźnią jaką dysponowali. Za pomocą tych narzędzi wyrazili oni swoją wiarę. Nie trzeba wiele wysiłku by uzmysłowić sobie, że człowiek wewnątrz siebie może doświadczać stanów i odczuć, które trudno mu wyrazić słowami i pojęciami. Natrafia bowiem na sito jakim jest język, wraz ze wszystkimi jego ograniczeniami. Musi poza tym wyrazić swój stan intersubiektywnie, zrozumiale dla innych. To zaś zapewne ogranicza.

Właśnie dlatego i to bez jakiegokolwiek spektakularnego rozwoju nowożytnej nauki, należy patrzeć na opisy biblijne jako na metafory. Takie stanowisko nie jest prymitywnym wybiegiem, czy też ucieczką przed krytyką ze strony nauki. Nie powinniśmy się w takich sprawach spodziewać bowiem ścisłego opisu. I to bez względu na to, czy jesteśmy wierzący w któryś z monoteizmów, czy też nie.

Kiedy czytamy więc dwa różne opisy powstania świata w Księdze Rodzaju, nie czytamy faktograficznego opisu. I to nawet jeśli autor miał tak słaby umysł, że myślał o tym o czym pisał w sposób dosłowny. Czytamy tekst pod którego płaszczem znajdują się wyobrażenia i idee z przed 3000 lat. I to jest dla nas cenne. Wymaga to jakiegoś wniknięcia w umysł, w którym rodziły się dawne wyobrażenia.

Co prawda nie uznamy za stosowne przyjąć, że Bóg pogniewał się o zjedzenie jabłka, ale wszyscy doświadczamy własnych ograniczeń i ułomności. Każdy z nas i to bez względu na światopogląd ma pewne rzeczy w sobie, które chciałby zmienić ale też przez długie lata życia zmienić tego nie potrafi. Nie dziwi więc nas, że starożytny umysł na bazie podobnych doświadczeń pisał o grzechu pierworodnym i próbował jakoś ustosunkować go do Boga w którego wierzył.

Następnie, trudno jest zrozumieć dlaczego Stwórca widząc, że kondycja człowieka nie jest najlepsza, zesłał na Ziemię Pana Jezusa a wraz z nim chrześcijańską wizję człowieka po tylu latach od powstania świata. Czemu właśnie w tamtym momencie dziejów a nie wcześniej, skoro mógł zrobić wszystko co tylko chciał?

Równocześnie badania naukowe dały nam obraz powstania życia, który odbywa się dzięki drobnym zmianom pomiędzy kolejnymi generacjami organizmów żywych. Od najprostszych, po nas. Stopniowy, powolny dobór naturalny na przestrzeni ogromnego przedziału czasu. W takim świecie, gdzie życie ma charakter ewolucyjny, nie dziwi nas ani to, że pojawił się człowiek niedoskonały, ani to, że na pojawienie się kogoś, kto potrafił wniknąć i wyobrazić sobie odpowiednio oczekiwania Boga Ojca, potrzebny był czas.

Czas, który jest zupełnie niezrozumiały, jeśli Bóg robi niemalże to co chce.

Z jednej więc strony mamy dobre powody by postrzegać odczucia religijne jako metafory, a z drugiej strony w ewolucyjnym modelu życia jeszcze lepsze powody, by przyjąć do wiadomości, że nawet na rozwój religii potrzebny na tym świecie jest upływ czasu.


To zaś, co musi potrafić ktokolwiek kto chce jakikolwiek problem światopoglądowy prześledzić, to zdecydowanie jest umiejętność rozgraniczenia tego czym jest dana dyscyplina naukowa (i szerzej cała nauka) a tego co jest poglądami metafizycznymi, które wybiegają poza przedmioty poznania i metody poznania poszczególnych dyscyplin naukowych. Gdyby tą umiejętność ludzie posiadali powszechniej, nie pojawiłyby się raczej głosy o "światopoglądzie naukowym", o "ateizmie naukowym" czy jako reakcji na tenże nie byłoby też "naukowego teizmu". Ponieważ jednak ludzie nie stosują radykalnej dyscypliny myśli w swych światopoglądowych ocenach, ludzkość wciąż bryluje z jednej strony w tych wszystkich, którzy odczuwają, że ateizm jest prawdziwy i podpierają to nauką, i tymi, którzy odczuwają, że teizm jest prawdziwy i podpierają go nauką.

Tymczasem faktycznie są to zupełnie zbędne zabiegi. Rzeczywistość i człowiek są nadal w tak istotnym stopniu niezbadane, że współczesna nauka nawet nie ma możliwości zbudować dobrej teorii nt. tego z czego składa się świadomość na poziomie molekularnym, współczesna nauka nawet nie ma możliwości odpowiedzieć sobie na pytanie co było w momencie T=0 istnienia wszechświata, współczesna nauka nawet nie łudzi się, że w bliskim czasie zdoła sformułować solidną teorię opisującą warunki, które zachodzą w rzeczywistości, kiedy wszechświat nie istnieje.

Gdyby ludzie na poważnie traktowali granice wiedzy i wykazywaliby dużo więcej pokory wobec tego czego nie wiedzą, gdyby przynajmniej rozumieli, że czegoś nie wiedzą, konfliktów światopoglądowych by po prostu nie było. Tymczasem po jednej stronie fasady ateiści upatrują się w religii wszystkich nieszczęść ludzkości, a z drugiej strony barykady teiści upatrują się w ateizmie ukrytej przyczyny upadku moralności.

A tak na prawdę należałoby po pierwsze przystanąć sobie czasem i na spokojnie rozważyć, co osobiście się faktycznie wie o tym co się w około mnie dzieje. Może wtedy człowiek stałby się nieco bardziej szlachetny, a jego koncepcje światopoglądowe odpowiadałyby wyzwaniu jakie ludzkiemu umysłowi stawia rzeczywistość.

To co proponujesz, to zdaje się agnostycyzm, również moim zdaniem jedyna uczciwa postawa w stosunku do ostatecznych tajemnic świata. Tylko, że nikogo on nie zadowala: dla ludzi religijnych to za mało, dla ateistów za dużo.

to co opisałem to katolicki teizm

Dlaczego " jedyna uczciwa " ? Ja także uważam, że pozostając na gruncie czystego racjonalizmu agnostycyzm jest jedyną możliwością. Nie ma jednak nic nieuczciwego w tym, że agnostyk np. zaufa w Boże objawienie. Wręcz przeciwnie: szczere zaufanie jest wręcz przeciwieństwem nieuczciwości.

A z tekstem się w przeważającej mierze zgadzam. Ciekawe czemu nie wywołał dyskusji.

Katolicyzm jest teizmem (czy się na nim opiera), wiec to masło maślane.
Tylko w tedy, gdy uzna to objawienie za wiarygodne w porównaniu z innymi mniej wiarygodnymi.
Tylko jeśli jest szczere, czyli jak wyżej napisałem.
Bo za długi, bez wytłuszczeń i wypunktowań. Trudno więc jednoznacznie stwierdzić jakie autor ma stanowisko.
Generalny problem jest moim zdaniem taki:
Faktem jest, że nauka nie wie wszystkiego a zapewne nigdy wiedzieć wszystkiego nie będzie, skoro wszechświat jest nieskończony w kierunku makro i mikro i nowe odpowiedzi dostarczają nowych pytań (to normalny sposób funkcjonowania nauki).
Pytanie, co robimy z tymi "dziurami" - czy są one tym miejscem, gdzie skrywa się" świat nadprzyrodzony? Do czego uprawniają nas luki w wiedzy?
Zresztą rozumowanie to dotyczy również drugiej strony: o ile nauka wie, że wszystkiego nie wie, ale wie skąd wie to, co wie, to jak to wygląda z wiarą? Człowiek wierzący mówi - zaufałem objawieniu, ale czym jest objawienie? tym, co przekazali mu inni ludzie. A skąd ci inni ludzie to wiedzieli? Od innych ludzi itd. U końca tego łańcucha zawsze będzie co najwyżej człowiek, który twierdzi, ze zobaczył Boga, usłyszał coś od niego itp. Do tego dochodzą oczywiście cuda i inne objawienia (które jednak, np. dla katolicyzmu są czymś zupełnie drugorzędnym i nie mają wartości dowodu, oprócz procesu kanonizacyjnego). Ale tego rodzaju zjawiskami mogą się pochwalić dokładnie wszystkie religie, a ktoś stojący z zewnątrz nie ma możliwości oceny, czy to "prawdziwe" objawienia czy nie, chyba że jest to przypadek ściśle psychiatryczny. Cuda - podobnie: nawet uzdrowienia czy egzorcyzmy dokonywane przez Jezusa były podejrzewane o diabelskie pochodzenie.
Dlatego: jeszcze raz: agnostycyzm jest jedyną uczciwą postawa, a oznacza to zrównanie wszystkich religii 9za wyjątkiem tych, które sa jawnym szalbierstwem albo rezultatem przypadku psychiatrycznego), a w konsekwencji - politeizm.

Zupełnie nie. Zaufanie jest uczciwe wtedy, kiedy rzeczywiście jest zaufaniem. Nie ma tu znaczenia przedmiot zaufania. Można z jakichś powodów ( przywiązanie, miłość itd. ) uczciwie i szczerze ufać osobie niegodnej zaufania - i nie zawsze się trzeba zawieść.



Ja tu konsekwencji nie widzę.

Albo coś jest wiarygodne, albo zaufanie temu nie jest uczciwe. Przede wszystkim uczciwe w stosunku do siebie (a na razie nie ma tu nikogo innego). Na czym polega uczciwość w powierzaniu swego życia szarlatanowi - zupełnie tego nie widzę.

Jeżeli na razie nie ma tu nikogo innego, to tym bardziej każde zaufanie jest uczciwe. Nikt niczemu nie ufa, jeżeli nie znajduje ku temu żadnych przesłanek ( bo skąd by się wtedy w ogóle wziął pomysł by zaufać ? ). Nieważne, jak inni by te przesłanki oceniali - by być uczciwym wobec siebie wystarczy, by ten, kto ufa, oceniał je jako wystarczające ( oczywiście wcale nie musi się to odbywać w świadomej refleksji ).

Czyli do pierwszego punktu zgoda.
Zatem dalej: obecnie nie mamy już "komfortu" życia w społeczeństwie, gdzie istnieje tylko jedna religia, a jeśli ta w której jesteśmy wychowani z różnych względów okazała się niewiarygodna, stajemy wobec konieczności decyzji. Nie mamy jednak żadnych kryteriów, poza, co najwyżej, społeczną/psychologiczną szkodliwością jakiegoś wyznania. Ale nawet gdy jedno wybierzemy, wybieramy je jako równoprawne, równie prawdziwe/równie nieprawdziwe, co najwyżej "nam bardziej odpowiadające", bo nie jesteśmy w stanie wyjść poza agnostycyzm. A zatem uznajemy, że "ich Bogowie" są równie prawdziwi jak "nasi", co najwyżej gorzej się z nimi rozmawia, bo po chińsku.
Oczywiście pozostaje pytanie, czy luki w wiedzy są wystarczające, aby pomieścić tam cały świat nadprzyrodzony, innymi słowy, czy oba agnostycyzmy - naukowy i religijny mają ze sobą jakiś punkt wspólny.

Ale tu nie ma analogii. Ile by tych luk w wiedzy naukowej nie było, wszystkie są lukami w wiedzy dotyczącymi TEGO świata. Jeżeli świat nadprzyrodzony miałby się mieścić w lukach świata " przyrodzonego ", to nie byłby nadprzyrodzony.

Świetnie, a więc zgoda co do kolejnego punktu, odpadają nam zatem wszelkie argumenty typu: "a nauka i tak wszystkiego nie wie". Nie zmienia to jednak sytuacji, że w sferze religijnej jesteśmy skazani na agnostycyzm.

P.S. Popprawka: jesteśmy skazani na niego tylko w odniesieniu do naprzyrodzonego punktu odniesienia reigii, ale już nie w jej ludzkich przejawach, te podpadają pod krytykę nauki.

Dlaczego ? Przecież tak właśnie jest.



Nie, na nic nie jesteśmy " skazani " - mamy możliwość się odnieść do tego, co do nas dociera.

Aale przecież przyznałeś, że z tego nic nie wynika dla świata nadprzyrodzonego.
Ale nie mamy kryteriów (poza tymi przyrodzonymi)! A docierają do nas sprzeczne sygnały.

Wynika przynajmniej tyle, że skoro możemy czegoś nie wiedzieć o świecie przyrodzonym, to możemy też czegoś nie wiedzieć o świecie nadprzyrodzonym, i nie jest to wcale sprzeczne z " racjonalnością ".



Przyrodzone kryteria też mogą być przydatne. Sprzeczne sygnały ? Wystarczy trochę pogłębić temat, by zorientować się, że na najbardziej podstawowym poziomie tych sprzeczności wcale aż tak wiele nie ma.