Ale nawet jeśli jest tak, że sumaryczna energia Wszechświata jest zerowa, to i tak nie jest to odpowiedź na pytanie „dlaczego istnieje raczej coś niż nic”.

Muszę przyznać, że od dawna intryguje mnie psychologia tego, że tak humorystycznie powiem, podskórnego nihilizmu, który każe ludziom zakładać, że nieistnienie jest jakoś bardziej "naturalne" od istnienia.

No cóż. Prawie wszystko, co możemy pomyśleć jednak nie istnieje. To może być pewne uzasadnienie tego podejścia.

No... zakładamy sobie, że nasze otoczenie jest nijak niewyróżnione we Wszechświecie, czyli to co bangla u nas, bangla tak samo na Tau Ceti.

Z tym założeniem bierzemy się do badania i stwierdzamy, co się da z materią zrobić, a co ni chu-chu nie przejdzie.

A inne Wszechświaty to faktycznie niezły towar jest. Pisarze sci-fi stosują go namiętnie.

Z tym że jak dla mnie to nie jest poważne. To wynika z faktu, że naukowcy hamerykańscy żyją po sąsiedzku z koszmarną konserwą protestancką i ta konserwa notorycznie próbuje ich ewangelizować. No to niektórym ludziom nauki puszczają nerwy i zmyślają co ino tylko, byle się ci protestanci na chwilę zamknęli i dali w spokoju pracować.

No cóż. Prawie wszystko, co możemy pomyśleć jednak nie istnieje.

każe ludziom zakładać, że nieistnienie jest jakoś bardziej "naturalne" od istnienia.

Ale nawet jeśli jest tak, że sumaryczna energia Wszechświata jest zerowa, to i tak nie jest to odpowiedź na pytanie „dlaczego istnieje raczej coś niż nic”. Jest to najwyżej odpowiedź na pytanie „jak ma się powstanie Wszechświata do zasady zachowania energii”, albo podobnego.

Alan Guth z Massachusetts Institute of Technology powiedział kiedyś, że wszechświat jest darmowy. Podobnie jak Wheeler, Guth jest znany z wymyślania celnych określeń. „Często się mówi – powiedział – że nie ma nic za darmo. Teraz wydaje się, że cały wszechświat dostaliśmy za darmo”[19].
Idea ta pojawiła się, nim jeszcze Guth nadał jej nazwę. W 1973 roku amerykański fizyk Edward Tryon wysunął hipotezę, że mechanika kwantowa i teoria względności, czyli kwantowa teoria grawitacji, może wyjaśnić, jak wszechświat powstał z nicości, ex nihilo. Od 1978 roku kosmolodzy z Wolnego Uniwersytetu w Brukseli publikowali prace zawierające podobne rozważania. Idea ta miała początkowo wyjaśnić pochodzenie materii, a dopiero później nabrała bardziej fundamentalnego znaczenia – zastosowano ją do wyjaśnienia powstania całej czasoprzestrzeni. Rozważmy najpierw, jak może ona wyjaśnić pochodzenie materii.
Przypuśćmy, że początkowo wszechświat był całkowicie pusty, a czasoprzestrzeń zupełnie płaska. Zasada nieoznaczoności wyklucza istnienie idealnej próżni. Jak się już przekonaliśmy, zasada ta nie pozwala na równoczesny dokładny pomiar położenia i pędu cząstki. Zasada nieoznaczoności wyklucza również wiele innych dokładnych pomiarów, między innymi pola grawitacyjnego i pola elektromagnetycznego. Jeśli mierzymy wartość pola, to nie możemy równocześnie zmierzyć szybkości zmian pola, i na odwrót. Im dokładniej mierzymy jedną wielkość, tym mniej dokładne stają się pomiary drugiej.
W idealnej próżni oba pomiary dałyby takie same, ścisłe wyniki – zerowe pole, zerowa szybkość zmian pola. Zasada nieoznaczoności nie pozwala na uzyskanie tak dobrze określonych wartości pomiarów, a zatem, zgodnie z interpretacją tej zasady akceptowaną obecnie przez większość fizyków, otrzymanie takich wyników jest wykluczone. Próżnia nie może być całkowicie pusta.
Jeśli na początku wszechświata nie mogła istnieć próżnia, to co mogło istnieć? Nieustanne fluktuacje wartości wszystkich pól przybierających wartości dodatnie i ujemne, byle tylko nie zerowe. Z fluktuacjami pól związane są fluktuacje energii. Jak ten proces mógł doprowadzić do powstania materii?
Zgodnie z równaniem Einsteina E = mc2 wzrostowi energii E musi towarzyszyć wzrost masy m (c to prędkość światła w próżni, która jest stała). Z uwagi na równoważność masy i energii kwantowe fluktuacje energii powodują powstanie cząstek o niezerowej masie. Cząstki te przyciągają się grawitacyjnie i powodują zakrzywienie czasoprzestrzeni.
Wydaje się, że taki mechanizm stworzenia materii jest sprzeczny z zasadą zachowania energii. Zdaniem niektórych komentatorów wygląda to na boską interwencję. W rzeczywistości jednak proces ten nie narusza zasady zachowania energii. Z przyciąganiem grawitacyjnym związana jest ujemna energia oddziaływania, która kompensuje dodatnią energię cząstek – całkowita energia jest równa zeru. Niestabilność i nieprzewidywalność kwantowej próżni w płaskiej czasoprzestrzeni jest przyczyną narodzin wszechświata.
Jak już widzieliśmy, na poziomie kwantowym występują „zdarzenia bez przyczyny”, czyli bez historii. Teoretycy wciąż usiłują stworzyć kwantową teorią grawitacji, ale niektórzy uważają, że gdy to się uda, okaże się, iż jest możliwe spontaniczne powstanie przestrzeni i czasu – bez żadnej przyczyny. Być może uda się obliczyć prawdopodobieństwo pojawienia się czasoprzestrzeni z nicości.
Dotychczas obserwowaliśmy takie zdarzenia bez przyczyny tylko na poziomie mikroskopowym, dlatego zakładamy, że zdarzają się tylko na tym poziomie, nie powinniśmy jednak sądzić, że skoro mówimy o powstaniu wszechświata, rozważamy zjawiska z innego poziomu niż ten, którym zajmuje się fizyka kwantowa. Pierwszy fragment przestrzeni miałby rozmiary tunelu Hawkinga, czyli 10-33 centymetra. Jak już wiemy, tak mała drobina może się rozrosnąć do rozmiarów wszechświata.
„Nicość jest niestabilna i rozpada się na coś”.
...
Sięgając do Tomasza z Akwinu...
Dowód z możliwości i konieczności. Wydaje się, że wszystkie rzeczy w naturze mogą być albo nie być. Wszystko, co może nie być, musiało kiedyś nie istnieć – a zatem jest niemożliwe, by rzeczy zawsze istniały. Z tego wynika, że kiedyś nic nie istniało, wszystko było tylko możliwością. Rzeczy nie mogą istnieć same przez się. Przejście od możliwości do istnienia wymaga czegoś, co jest przyczyną zmiany, a oczywiście ta zmiana nastąpiła. Wobec tego nie może być prawdą, że wszystkie rzeczy kiedyś nie istniały i były tylko możliwe. Musi być coś, co spowodowało tą zmianę, a istnienie tego czegoś nie jest tylko możliwe, ale konieczne samo przez się, bez zewnętrznej przyczyny. „Musimy wiec uznać istnienie czegoś, co jest konieczne samo w sobie, nie ma przyczyny swej konieczności gdzie indziej, a jest przyczyną konieczności dla innych, a to wszyscy nazywają Bogiem”.
Poznaliśmy już pewne proponowane rozwiązanie tego dylematu: nicość jest niestabilna i rozpada się, a wtedy coś powstaje. W tym rozwiązaniu to, co konieczne samo z siebie, to wystarczająca niestabilność nicości.

Poznaliśmy już pewne proponowane rozwiązanie tego dylematu: nicość jest niestabilna i rozpada się, a wtedy coś powstaje. W tym rozwiązaniu to, co konieczne samo z siebie, to wystarczająca niestabilność nicości.