Zauważ, że Credo ma charakter "wyliczanki" - składa się z artykułów wiary. Dlatego dodanie artykułu "o Duchu", jeżeli nie zmienia pierwotnej formy tekstu (a N-K nie robi tego), nie jest zmianą dogmatu, a rozwojem doktryny o którym piszesz. Dodanie filioque zmieniło wydźwięk całego artykułu odnoszącego się do Ducha św., ponieważ ustanawiało wieczne pochodzenie Ducha również od Syna. I jako takie można potraktować jako zaprzeczenie dogmatu "Duch pochodzi (tylko) od Ojca".

Dlatego wg mnie błędem jest porównywanie dopisanie całego artykułu o Duchu św. w 381 r., do dodania "i od Syna" ok. VI wieku. Dodatek z 381 r. nie zmienia tego w co wierzymy, a doprecyzowuje dodając trzecią Osobę Trójcy. Natomiast filioque ów sens zmienia, ponieważ ingeruje bezpośrednio i istotnie (ontologicznie) w artykuł o Duchu św. : Duch w VI wieku przestaje pochodzić tylko od Ojca, a zaczyna pochodzić od Ojca i Syna. Różnica jest znacząca. Brak "i Syna" w 381 r. nie da się wytłumaczyć tożsamością Ojca z Synem, ponieważ to semisabelianizm. Zlewanie hipostaz Trójcy w Boską "jedność" to moim zdaniem neoplatonizm...

Ten wywód został wywołany kwestią "rozwoju doktryny" - nie mogę się zgodzić z opinią, wg której dodatek filioque został wprowadzony na tej samej zasadzie co zmiany Credo w 381 r., a którą jak sądzę podzielasz
I właśnie dogmaty Kościoła niepodzielonego powinny być punktem odniesienia w refleksji ekumenicznej...

Ale w Credo nie jest napisane, że tylko od Ojca więc niekoniecznie musi być to zaprzeczenie pierwotnej wersji.

Co do tego, że należy w dialogu katolicko-prawosławnym opierać się na bazie wspólnej wiary sprzed Schizmy to w pełni się zgadzam.

Prawosławni sprzeciwili się (i ciągle się sprzeciwiają) temu dodatkowi do Symbolu Wiary z dwóch powodów. Po pierwsze Symbol Wiary jest wspólną własnością całego Kościoła i jeśli miałyby nastąpić jakiekolwiek zmiany, mógłby tego dokonać jedynie sobór powszechny. ...... Z drugiej strony większość prawosławnych uważa Filioque za teologicznie niezgodne z prawdą. Utrzymują, że Duch Święty pochodzi jedynie od Ojca i stwierdzenie, że pochodzi również od Syna poczytują za herezję. Są też jednak prawosławni, którzy uznają, że Filioque samo w sobie nie jest heretyckie i właściwie dopuszczalne jest jako opinia teologiczna – nie dogmat – pod warunkiem, że jest poprawnie objaśniona. http://www.cerkiew.pl/prawoslawie/text.php?id=71 i jak z tym tak naprawde jest???

Tak jak nie jest również napisane, żeby nie kłaniać się kamieniom...

Wierzę, że jeżeli wszyscy chrześcijanie mieliby używać tego samego Credo, to musi to być Niceo-Konstantynopolitańskie Wyznanie Wiary (bez dodatków). Jeśli powrócimy do jedności, to filioque powinno przestać istnieć.Prawosławni nigdy nie używali tego dodatku, a od początku się mu przeciwstawiali. Z powodów o których piszesz: 1) o zmianie Credo może decydować cały Kościół a nie jakiś Sobór w Toledo 2) dodatek jest teologicznie błędny. Syn pochodzi według Swojej Istoty tylko od Ojca, gdyby było inaczej, mówilibyśmy o semisabelianizmie, który zakłóciłby równowagę Trójcy (dwie Osoby, które stają się jedną oraz "gorszy" Duch). Duch może jednak pochodzić również od Syna w sensie historycznym (nie istotowym - wiecznym), w momencie gdy Bóg wciela się w człowieka, Który posyła Ducha (w czasie). 3) Dlatego niektórzy prawosławni uważają, że Duch pochodzi również od Syna, jednak zawsze jest to pochodzenie "w czasie" (historyczne), a nie według natury boskości. Pytanie o jaki rodzaj pochodzenia chodziło Ojcom, którzy ułożyli Credo. Uważam, że istotowy... dlatego trudno mi zaakceptować filioque. pzdr

Co ciekawe przeciwko uchwałom kolejnych synodów włączających Filoque do Credo (synod we Friuli w 796 czy synod w Akwizgranie w 809) protestowali kolejni papieże przez prawie 500 lat, odmawiajac ich zatwierdzenia. Na dodatek do Credo nalagali wladcykarolińscyi ottońscy, traktujac to jako narzedzie swpjej walki z konkurencją cesarską w Bizancjum. Dopiero w 1014 papież Benedykt VIII uległ żądaniu cesarza Henryka II i zezwolił na odmawianie wyznania wiary z Filioque podczas jego mszy koronacyjnej, kiedy ten otoczył wojskiem bazylike na Lateranie i zagroził jej zniszczeniem wraz z przebywajacymi w niej ludżmi. Ostatnim punktem oparu wobec Filioque na Zachodzie była Sorbona, gdzie do XIII w. odmawiana Credo bez tego dodatku.

Didymosie-jakim kamieniom Bo chyba nie zrozumiałem.
Co do tego sporu, to współcześni wielcy teologowie też prosili Jana Pawła II aby je usunąć.

Wedle opinii owej zdecydowanej grupy prawosławnych myślicieli, Filioque prowadzi albo do dwubóstwa, albo do semisabelianizmu. Jeśli zarówno Syn, jak i Ojciec są arche, zasadą lub źródłem Boskości, czy w Trójcy nie pojawiają się (zapytuje ta bardziej zdecydowana grupa) dwa niezależne źródła, dwie oddzielne zasady? Oczywiście nie może to być łaciński pogląd, bowiem byłoby to równoznaczne z wiarą w dwóch Bogów, a na to żaden chrześcijanin, czy to wschodni, czy zachodni, nigdy by sobie nie pozwolił. W rzeczywistości, idący za Augustynem sobór we Florencji okazał się niezwykle ostrożny, stwierdzając, iż Duch pochodzi od Ojca i Syna tanquam ab uno principio, „jak od jednej zasady”.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Filioque

powiem że teraz to już wogóle nie rozumiem. Co to jest ta jedna zasada?? I co złego widzi w niej prawosławie??

Po drugie, mija się z prawdą otwarte i kategoryczne stwierdzenie, iż zasada Boskiej jedności jest osobowa w prawosławiu, ale nie da się tego powiedzieć o rzymskim katolicyzmie, bowiem zarówno łaciński Zachód, podobnie jak grecki Wschód podtrzymuje naukę o „monarchii” Ojca. Gdy Augustyn dowodził, że Duch pochodzi zarówno od Ojca, jak i od Syna, był na tyle ostrożny, aby uzupełnić swe wywody stwierdzeniem, że Duch nie pochodzi od Syna w ten sam sposób jak od Ojca. Są to dwa odmienne rodzaje pochodzenia. Jak mówi Augustyn, Duch Święty pochodzi od Ojca principaliter, „głównie” lub „zasadniczo”, a od Syna jedynie per donum Patris, „przez dar Ojca”. Pochodzenie Ducha Świętego od Syna jest zatem wyraźnie czymś nadanym Synowi przez Samego Ojca. Syn otrzymuje od Ojca moc „natchnąć” Duchem, czy też „tchnąć” Ducha, tak jak otrzymuje od Niego wszystko inne.

W ten sposób w ujęciu Augustyna, podobnie jak w przypadku Kapadocjan, Bóg Ojciec pozostaje „źródłem Boskości”, jedynym źródłem i początkiem w Trójcy. Pogląd Augustyna na to, że Duch pochodzi od Ojca i Syna – jednak z zastrzeżeniem, że pochodzi od Syna nie „zasadniczo” lecz „przez dar Ojca” – nie odróżnia się zatem tak bardzo od poglądu św. Grzegorza z Nyssy co do pochodzenia Ducha od Ojca przez Syna. Podpisując się pod augustyńską doktryną podwójnego pochodzenia, sobór we Florencji ponownie wyraźnie podkreślił, iż tchnienie Ducha Syn otrzymał od Boga Ojca. Zatem przeciwieństwo pomiędzy prawosławiem i Rzymem w odniesieniu do „monarchii” Ojca wcale nie jest aż tak zdecydowane, jakim wydaje się być na pierwszy rzut oka.


I drugi fragment z tego artykułu więc co to tak naprawde jest?????

I ostatni fragment:


Pchnięte do skrajności zachodnie stanowisko prowadzi do modalizmu i sabelianizmu, podobnie jak krańcowa wersja wschodniego podejścia wiedzie do tryteizmu, trójbóstwa, do pojęcia „trzech Bogów”. Niemniej jednak wielcy myśliciele zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie nie posuwali się w swych poglądach do skrajności.

Credo z filioque jest jak najbardziej ortodoksyjne, pojawienie się filioque miało taką samą role jak pojawienie się terminów homousos, w Hiszpanii walcząc z niedobitkami arianizmu wprowadzono te słowa, papieże nigy przed XI wiekiem nie podwazyli ortodoksyjnosci tego dodatku, nie przyjmowali go bo nie było potrzeby walki z arianami!
Co więcej teologowie wschodni jak Bazyli Wielki pochodzenie Ducha Sw wywodzili od Ojca przez Syna! To nie prawda że fakt pochodzenia Ducha Sw od Ojca i Syna prowadzi to herezji czy umiejszeniu pozycji Ojca. Bóg jest Jeden i wieczny, dywagacje o pochodzeniu Ducha w kategoriach czasu czy kto był pierwszy jest błędem. Syn jak i Duch są odwieczni jak Ojciec, Syn jest zrodzony ale istnieje od zawsze Duch Sw pochodzi od Ojca i Syna bo Syn jest wieczny

W ten sposób myśląc, to Ojciec pochodzi od Syna i Ducha Świętego, bo Syn i Duch Święty jest wieczny. To śmieszne, ale to takich absurdów dochodził choćby Jacyna-Onyszkiewicz.

Szanowni współdyskutanci! Myślę, że sprawa filioque zostanie prędzej czy później raz na zawsze wyjaśniona tak jak należy, tzn. na Soborze Powszechnym, na którym zbiorą się chrześcijanie Zachodu i Wschodu.

Do tego czasu za ortodoksyjne mogę uznać tylko to, co zostało uchwalone przez cały Kościół (tzn to, co jest katolickie).

Filioque nie ma wobec powyższego racji bytu. A dyskusje teologiczne zostawmy na ten Sobór, ok?

jedna sprawa czy filioque jest prawdziwe a inna czy powinno byc w Credo. Ja jestem przeciwko umieszczaniu Credo u prawosławnych.

Wyobrażasz sobie zjednoczony Kościół w którym jedna parafia recytuje Credo z filioque a druga bez?

Ależ to już tak funkcjonuje. U grekokatolików nie włącza się Filioque do Wyznania Wiary.