WprowadzenieO genialnym konstruktorze Jacku Karpińskim zrobiło się głośno po śmierci. Wszystkie media mówiły o polskim Billu Gatesie. Dziś większość o nim nie pamięta. Mówiąc o historii komputerów wskazujemy USA. Trwamy w przekonaniu, że tu nikt nic nie stworzył na skalę światową, nie ma naukowców, wynalazków, nowoczesnego przemysłu, jesteśmy zacofani i lepiej wyjechać. Miałem wykład o historii komputerów. Nie było nawet wzmianki o K-202. Tylko zachwyt USA. Rzeczywistość jest inna. Dawniej mieliśmy własny przemysł (dziś pozostały niedobitki), zdolnych naukowców, inżynierów... Polacy odnoszą sukcesy w konkursach na całym świecie. Wynaleźli dużo rzeczy, ale większość wynalazków sprzedali i dziś płacą zagranicznym firmom za licencje. Ten temat poświęcimy mgr inż. Jackowi Karpińskiemu i komputerowi wszech czasów K-202. Kiedy wspominamy wielkich Polaków, patriotów, zasłużonych dla kraju, nie zapominajmy o nim.
Żołnierz AK i konspirant - II wojna światowaUczestniczył w konspiracyjnych formacjach harcerskich: Szare Szeregi, Grupy Szturmowe, pluton Alek, SAD Batalionu Zośka. Wtedy poznał Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Już w pierwszym dniu Powstania Warszawskiego został ranny - dostał kulę w plecy. Był kompletnie sparaliżowany i przeszedł długą rehabilitację.
Grupy rozpoznawczePod Celestynowem i Urlami brał udział w rozpoznaniu ruchu pociągów. Podczas akcji wydarzył się cud. „Zaszyłem się w krzakach, prowadziłem notatki. W pewnym momencie pojawiło się dwóch żandarmów z psem. Oczywiście pies natychmiast mnie wyczuł. Zaczął ujadać, rwać się ze smyczy [...] dwadzieścia metrów ode mnie [...] żandarm niespodziewanie skarcił psa i pociągnął go w inną stronę”. Kolejny cud wydarzył się na akcji rozpoznawczej przed likwidacją Kutschery: „siedzimy we czterech w samochodzie na Rynku Nowego Miasta. Nagle od tyłu podjeżdża do nas wanna [...] Stanęli obok, wycelowali w nas. [...] I zaczęliśmy się uśmiechać. Niemcy celują, a my siedzimy i uśmiechamy się do nich [...] po paru minutach odjechali!”
Świadectwo wiary„Wierzę w Opatrzność Boską. Wiele razy wyszedłem z opresji, choć właściwie nie powinienem.”
WykształcenieMatematyki, fizyki, chemii, literatury i angielskiego uczył się sam. W 1945 zdał do liceum. 2-letni program przerobił w ciągu roku, a maturę zdał na 5. Studiował na Politechnice Łódzkiej, potem na Politechnice Warszawskiej. Nie opuścił żadnego wykładu.
Przeszłość nie bez znaczeniaW 1951 dostał nakaz pracy w laboratorium Polskiego Radia. Następnego dnia przyleciała kadrowa: „Co tu robi ten dywersant! To sabotaż! Wróg ludu się tu zakradł, won mi stąd!”. Podobnie w kolejnej pracy nie zagrzał długo miejsca. Później pracował w PAN, Instytucie Fizyki UW... Brał udział w konstrukcji pierwszych aparatów USG.
Skonstruowane maszyny1. AAH do obliczania całek Furiera z dużych zbiorów danych, pomagała w prognozowaniu pogody
2. AKAT-1 do analizy równań różniczkowych
3. Perceptron - początek sztucznej inteligencji - maszyna rozpoznaje otoczenie i uczy się
4. KAR-65 do prowadzenia obliczeń i analizy zderzeń cząstek elementarnych
5. K-202 - pierwszy w kraju minikomputer na układach scalonych
6. Robot sterowany głosem (Szwajcaria)
7. Pen-Reader (Szwajcaria, Polska)
8. Kasy fiskalne (Polska)
Zwycięstwo w konkursie UNESCOW 1960 zwyciężył w konkursie organizowanym przez UNESCO. Spędził 2 lata w USA. Studiował na Harvard i Massachusetts Institute of Technology. Poznawał światowe sławy, m.in. Moore'a, Shannona, Ashby'ego... Proponowano mu pracę, a nawet stworzenie własnego instytutu.
Patriota i antykomunistaOdmówił. Jako wielki patriota chciał pracować w Polsce. Wierzył, że kraj uwolni się od wpływów ZSRR, a technologia zostanie.
K-202 - komputer, który wyprzedził epokęProjekt powstał na UW, jednak na realizację instytut nie miał pieniędzy. K-202 chcieli produkować Brytyjczycy. Karpiński nie zgodził się. Chciał produkować w Polsce. Władze zezwoliły na produkcję, ale PAN ani MERA pieniędzy nie dały. MERA nawiązała współpracę z Data Loop i MB Metals. Utworzono Zakład Mikrokomputerów. K-202 z oprogramowaniem powstał zaledwie w rok! Był szybszy niż pecety IBM dziesięć lat później! Zastosował nowość - powiększenie pojemności pamięci przez adresowanie stronicowe. Do Warszawy przyjeżdżały delegacje z zagranicy. Komputer zyskał uznanie Edwarda Gierka na Targach Poznańskich.
Nagonka i szykany w PRLProblemy zaczęły się już po stworzeniu AAH i Perceptronu. Poważne szykany od K-202, bo ośmieszał Elwro i IMM. Wyprodukowano tylko 30 komputerów, kolejne 100 na linii produkcyjnej zniszczono, a Karpińskiego wyprowadzono w kajdankach pod karabinami! Duży wpływ miał ZSRR. W 1970 wystąpił z inicjatywą stworzenia 1 typu komputera dla całego Układu Warszawskiego. Nazwali go RIAD. Zerżnęli projekt z IBM 360, który wtedy nadawał się już do muzeum. Stefan Bratkowski próbował wydeptać inne ścieżki, ale w KC usłyszał:
- K-202 w ogóle nie ma.
- Jest towarzyszu - zapewnił.
- Może i jest. Ale nie działa.
- Oczywiście, że działa. Przyjedźcie do Karpińskiego, to zobaczycie.
- Nie przyjadę.
- Dlaczego?
- Bo nie ma takiego komputera.
Nie wydano mu paszportuZaproponowano mu pracę w USA, ale nie dostał paszportu. Bezskutecznie próbował rozmawiać z kolegami. Albo ich zwalniali z pracy, albo kazali nie dzwonić ani nie rozmawiać o tej sprawie. Jego kolega - dyrektor informatyki w MSW - widział teczkę: "sabotażysta i dywersant gospodarczy".
Hodował świnieWynajął zrujnowaną chałupę na Mazurach i zaczął hodować świnie i kury. Aby nie tracić stałych dochodów, raz w tygodniu jeździł na politechnikę. 2 lata później znaleźli go dziennikarze. Odpalił: "wolę mieć do czynienia z prawdziwymi świniami". Wygrał konkurs na dyrektora MERA. Nie zgodził się minister. Zaproponowano stanowisko dyrektora IMM, ale zgody nie wyraził KC. Zaczęła się nagonka w prasie. Postanowili wykończyć go na amen. Z tego powodu wyjechał do Szwajcarii.
Praca w SzwajcariiStworzył robota sterowanego głosem i Pen-Readera. Więcej w wywiadzie.
Powrót do pookrągłostołowej PolskiBył doradcą ministra finansów do spraw informatyki za Balcerowicza i Olechowskiego. Potem zrezygnował - "następny to był już taki głupi, że serdecznie podziękowałem". Próbował produkować Pen-Readera, kasy fiskalne. Wziął kredyt. Niestety, wpadł w pułapki ekonomiczne. Bank natychmiast wszedł na konta. Długi spłacał do końca życia. Później robiono mu świństwa, sabotaż... Dorabiał, projektując strony internetowe.
Odznaczenia1. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – pośmiertnie, 2010
2. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2009
3. Krzyż Walecznych – trzykrotnie
BibliografiaCRN - długi wywiad z Karpińskim - forum Historycy.org - polecam przeczytać
Polski Bill Gates - Jacek Karpiński - Lustro NaukiGeniusz, który hodował świnie - GadżetomaniaPożegnanie wynalazcy polskiego komputera - Gość NiedzielnyMądrzy będą świecić jak blask sklepienia - kazanie na pogrzebieLegendy PRL - specyfikacja mikrokomputera K-202PorozmawiajmyGdyby Polska była niezależna od sowietów, w pełni niepodległa, być może cały projekt osiągnąłby sukces i bylibyśmy potęgą informatyczną. Na ten temat można spekulować. Nikt nie odpowiedział za zniszczenie K-202 i szykany. Historia na pewno zna podobne przypadki w PRL. Dziś wynalazki można zwiedzać w Muzeum Techniki w Warszawie.
