Kremacja zwłok nie jest dogmatem wiary. Powstaje pytanie: dlaczego Kościół przez całe wieki był jej przeciwny? Krótki rys historyczny pomoże nam zrozumieć aktualne stanowisko Kościoła, jak również pozwoli odkryć motywację stojącą za zakazem kremacji w przeszłości.

Grzebanie zwłok było praktykowane w Izraelu. Kremacja była dla nich nie do pogodzenia z szacunkiem należnym ciału ludzkiemu. Obrazą było spalenie ciała, które stosowano wobec wielkich przestępców albo wrogów, których chciano całkowicie zniszczyć. Kościół pierwotny praktykował zwyczaj grzebania ciał zmarłych. Szczególnym szacunkiem otaczano groby męczenników. W II wieku po Chrystusie zwłoki chrześcijan były chowane na terenach należących do rodzin szlacheckich, które przeszły nachrześcijaństwo. Badania archeologiczne odkryły nazwy niektórych cmentarzy i katakumb. Bardzo dużym przeżyciem dla pielgrzymów przybywających do Rzymu są odwiedziny „Katakumb św. Kaliksta”, znajdujących się w pobliżu kościółka „Quo vadis”. Bardzo ciekawa jest również kwestia słownictwa związana z określeniem miejsca pochówku. Pogańska nazwa „nekropolia”, czyli miasto zmarłych, zostaje zastąpiona nazwą „cmentarz”, czyli miejsce czasowego przebywania; coś na podobieństwo sypialni, do której wchodzi się wieczorem, aby rano z niej wyjść.

W czasach oświecenia zaczęto popierać kremację. Podawano przy tym dwa zasadnicze argumenty: higiena i zdrowie publiczne. Kolejnym powodem był modny w tamtych czasach antyklerykalizm oraz nienawiść do religii. Wielce znamienny jest manifest tych, którzy uważali chrześcijaństwo za błąd, a katolicyzm za plagę: „Już więcej nie będzie kultu katolickiego ani jednego chrztu, ani jednej spowiedzi, ani jednego ślubu, ani jednego ostatniego namaszczenia, ani jednej Mszy: nikt nie będzie głosił lub słuchał homilii, nikt nie będzie udzielał albo przyjmował żadnego sakramentu. W gminach, gdzie my jesteśmy panami, będziemy robić tak, żeby jakobini tamtego miejsca prosili nas o usunięcie kultu. Zamkniemy kościoły, rozburzymy dzwonnice, zdemolujemy rzeźby świętych, popełnimy świętokradztwo relikwii, zabronimy religijnych pogrzebów, nauczymy się pogrzebów cywilnych” (J. Taine, La Rivoluzione: il governo rivoluzionario, t. 1, Mediolan 1921, s. 76, 77). Pierwsze towarzystwo, które rozpowszechniało kremację, powstało w Anglii w 1874 roku. W roku 1887 zrodził się związek wszystkich towarzystw praktykujących spalenie zwłok. Propaganda kremacji odbywała się pod pretekstem higieny. W rzeczywistości wielu zwolenników kremacji pragnęło zakwestionować prawdę o zmartwychwstaniu ciał i pozbawić chrześcijan nadziei na życie wieczne.

W świetle tych wydarzeń chrześcijanie potrzebowali czytelnego i jasnego stanowiska Kościoła w tej kwestii. Stolica Apostolska wielokrotnie wypowiadała się negatywnie na temat kremacji. Jako przykład można podać dekret Świętego Oficium: Quod cadeverum cremationes z 19 maja 1886 roku. Jest w nim zawarte potępienie palenia zwłok i wyrażona zachęta, aby chrześcijanie zachowali stary zwyczaj uroczystego rytu grzebania zmarłych, uświęconego przez Kościół. Przewidzianymi sankcjami za poddanie ciała kremacji były: ekskomunika i pozbawienie pogrzebu kościelnego.

Dopiero w 1963 roku złagodzono oficjalne stanowisko Kościoła katolickiego na mocy instrukcji: De cadaverum crematione. Konkluzja tej instrukcji jest następująca: „Musi być dołożona wszelka troska, by wiernie zachował się zwyczaj grzebania zwłok wiernych; dlatego ordynariusze za pomocą odpowiednich wskazówek i napomnień będą się troszczyli o to, aby lud chrześcijański unikał kremacji zwłok i nie wycofał się, z wyjątkiem przypadków prawdziwej potrzeby, z praktyki grzebania, którą Kościół zachował i ozdobił uroczystymi obrzędami” (AAS 56, 1964, s. 822, 823). Dopuszczenie kremacji było związane ze zmianami argumentacji jej zwolenników. Wielu z nich wybierało spalenie zwłok z uczciwych powodów, które nie miały nic wspólnego z antychrześcijańską demagogią.

Obecnie obowiązujące prawo kanoniczne dopuszcza obie formy pochówku: „Kościół usilnie zaleca zachowanie pobożnego zwyczaju grzebania ciał zmarłych. Nie zabrania jednak kremacji, jeśli nie została wybrana z pobudek przeciwnych nauce chrześcijańskiej” (kan. 1176, par. 3, KPK 1983). Nie można jednak na jednej szali postawić zwyczaju grzebania ciał i kremacji. Zgodnie z wielowiekową tradycją Kościół usilnie zaleca grzebanie ciał zmarłych. Ma to również związek z liturgią pogrzebową, która jest ściśle związana z kościelnym zwyczajem grzebania ciał zmarłych. W styczniu 1977 roku Kongregacja ds. Sakramentów i Kultu Bożego w odpowiedzi dotyczącej celebracji pogrzebu tych, którzy wybrali kremację, dała rozwiązanie tego problemu. W zgodzie z wielowiekową kościelną praktyką grzebania dykasteria nie uważa za właściwe stosować w przypadku celebracji z urną, zawierającą prochy zmarłego, obrzędu pogrzebowego przeznaczonego dla celebracji w obecności zwłok. Według tej decyzji „Nie chodzi o to, żeby potępić kremację, ale raczej zachować prawdziwość znaku w działaniu liturgicznym. Faktycznie popioły, które są znakiem zepsucia ciała ludzkiego, przedstawiają nieodpowiedni charakter zaśnięcia w oczekiwaniu Zmartwychwstania. Poza tym ciało, nie popiół, przyjmuje liturgiczną cześć, bo przez Chrzest stało się świątynią Ducha Świętego” („Notitiae” 13, 1977, s. 45).

Mówiąc o pogrzebie katolickim możemy wyczytać w Prawie Kanonicznym:

Kan. 1176 – § 1. Wierni zmarli powinni otrzymać pogrzeb kościelny, zgodnie z przepisem prawa.

§ 2. Pogrzeb kościelny, w którym Kościół wyprasza duchową pomoc zmarłym, okazuje szacunek ich ciału i równocześnie żywym niesie pociechę nadziei, należy odprawiać z zachowaniem przepisów liturgicznych.

§ 3. Kościół usilnie zaleca zachowanie pobożnego zwyczaju grzebania ciał zmarłych. Nie zabrania jednak kremacji, jeśli nie została wybrana z pobudek przeciwnych nauce chrześcijańskiej.

Z Prawa Kanonicznego wynika, że kremacja jest dozwolona jeśli nie robi się to z pobudek przeciwnych Kościołowi. Szacunek ich ciału odnosi się również do ciała, które jest prochem. Nie można więc rozsypywać tego ciała w miejscach, w których doszło by do zniesławienia, braku szacunku. Jaśniej przepisy nie mówią. Potrzebny jest rozsądek.

O. Andrzej Lemiesz SJ

Przy tej okazji przypomniano, że przechowywanie urny w domach grozi fetyszyzmem i idolatrią względem zmarłych. Natomiast rozsypywanie prochów jest sprzeczne z wiarą chrześcijańską i przekonaniem, że także po śmierci człowiek zachowuje swą tożsamość, nie „rozprasza się” we wszechświecie.

ulubionym lesie czy lace lub wysypane zakopane w ubionym miejscu , nie poswieconym jak cmentarz , chodzi o pare spraw , po pierwsze nie chce sprawiac problemow dla rodziny typu trzeba isc na grob bo wypada bo sumienie itd , jest takich puntow z tablicami bardzo duzo od czasu do czasu przejezdza kosiarka zeby bylo utrzymane ladnie ani drzewka w poblizu a tym samym cisza zupelna bo jak drzew nie ma to i ptaszki nie przylatuja , jest niesamowicie czysto ladnie i ogromnie smutno , ja zdaje sobie sprawe ze to juz dla zmarlej osoby nie ma znaczenia ale czy nie lzej umierac jak sie wie ze bedzie sie pochowanym w przyrodzie zwlaszcza jesli sie ja tak ogromnie az do lez kocha , ja osobiscie szczegolnie co rano jeszcze przed swtem podziwiam piekno i ogrom stworzonej przyrody i dziekuje Stworcy za to piekno