Ircia, zależy jak do tego podchodzisz, tzn. można widzieć tylko społeczność indywidualnych mrówczych osobników, a można postrzegać całe mrowisko jako jeden organizm.

W przypadku mrówek i dopatrywania się planowania to mam wrażenie, że mają umysł jakby na spółkę. Całe mrowisko działa jak jeden organizm. Podobnie termity czy pszczoły. Jeśli mówić o przejawach świadomości u nich to raczej o zbiorowej. To też wskazuje jak pokręconą sprawą jest zagadnienie świadomości, samoświadomości czy bycia lub nie bycia osobą.

W sumie nigdy nie potwierdzono by mrowisko wykazywało jakąkolwiek samoświadomość w sensie dosłownym.

W sumie to nie ma konsensusu w sprawie tego czym jest świadomość a co do samoświadomości normą jest opieranie się na teście behawioralnym totalnie nie adekwatnym do ewentualnej samoświadomości zbiorowej owadów społecznych. Osobiście nie podejrzewam mrówek czy pszczół o samoświadomość, ale dostrzegam pewne przejawy czegoś co możnaby nazwać świadomością zbiorową. A jeśli tak to uznawane za totalnie pseudonaukowe hipotezy o ludzkiej świadomości zbiorowej ukazałyby się w nowym świetle. I nie tylko to.

Zawsze możesz zdefiniować czym według Ciebie ta świadomość jest, a nawet zaproponować formę jej zbadania czy udowodnienia.

AHRIZ , na swoje potrzeby mam prywatny system definiowania, gdzie nadrzędna jest Świadomość doświadczająca strumienia świadomości, są tam robocze definicje świadomości, samoświadomości, podświadomości, ale to wszystko jest na etapie luźnych hipotez, testów i weryfikacji, ot zabawa konceptami, tworzenie mapy, która nie jest terytorium, ale doświadczanie procesu kreowania map na mój gust ma kluczowe znaczenie w tej grze, że tak to ujmę.

Można i tak, ale w tym przypadku nie będzie zrozumienia w dyskusji. Nie bez powodu starożytni filozofowie indyjscy rozpoczynali dysputę od definiowania pojęć.

Dlatego zawsze pytam jak rozmówca definiuje dane pojęcie i na tym się opieram, nie uważam aby mój system był lepszy od innych, chyba że komuś wybitne zależy na poznaniu mojego systemu i jest gotowy na potrzeby dyskusji go przyjąć. Po prostu z doświadczenia wiem, że ludziom trudno przychodzi przestawienie się na odmienny od swojego system pojęciowy, więc staram się zrozumieć ich system i posługiwać się nim podczas rozmowy, bo przecież słowa to tylko słowa.

Prawda, w wielu przypadkach rozbieżności w interpretacji słownictwa są bardzo... Imponujące.