Ludzka wolność jest ustawicznie negowana. Twierdzi się, że ludzkie działanie jest mniej czy bardziej automatycznym (i wyjaśnialnym) następstwem przyczyn, spoczywających w ludzkim ciele (usposobienie, procesy chemiczne), które prowadzą w sposób nieodwracalny do określonego wyniku. Mówiąc w lekkim uproszczeniu, twierdzi się tym samym, że pomiędzy kulą bilardową i człowiekiem nie ma żadnej zasadniczej różnicy.



Amerykański filozof Elton Trueblood przeciwstawia temu prostą myśl: Przy podejmowaniu decyzji na ludzkiego ducha wpływ mają cele, które nie są jeszcze osiągnięte, nadzieje, które nie są jeszcze spełnione, i efekty, które jeszcze nie nastąpiły. Człowiek jest stworzeniem, na którego teraźniejszość ciągły i dominujący wpływ ma fakt uwzględniania przez niego nierzeczywistej, lecz pomimo to realnie oddziałującej przyszłości. To, co nie istnieje, wpływa na to, co istnieje. Z tego powodu ludzka decyzja nie może być określona w jakiś sposób z góry, jak to się dzieje w przypadku ciał fizycznych (kula bilardowa).



Z drugiej strony nie istnieje oczywiście “absolutna wolność". W wielu przypadkach jesteśmy niestety bezradni i związani. Każdy człowiek jest “ukształtowany z góry" i ukonstytuowany przez wychowanie, predyspozycje i doświadczenia. “Zwierzęca spuścizna" jest w nas dalece silniejsza, niż to sobie zakładamy. Reagujemy “instynktownie", oddajemy cios “odruchowo", działamy “automatycznie", “bez zastanowienia"; w wielu przypadkach postępowanie nasze da się przewidzieć i zaplanować. Reklama świadomie wykorzystuje fakt, że pomijając naszą świadomość i naszą wolną wolę może “pobudzić" nas do pożądanych zachowań.

Naszą wolność ogranicza także otoczenie i inni ludzie. Robinson był na wyspie o wiele wolniejszy niż przypadkowa rodzina w mieszkalnym wieżowcu. Zasadniczo jednak istnieje możliwość podejmowania decyzji wbrew wszelkim wpływom z zewnątrz i wbrew krępującym nas niewidzialnym więzom.