Witam,

Od dłuższego czasu czytuje wątki na forum i gryzie mnie pewna rzecz. Moze zacznę od tego, że mam za sobą bardzo ciężkie przeżycie, które odbiło się na moim życiu również tym religijnym. Znalazłam jednak księdza, który obecnie prowadzi mnie i myśle że jest moim kierownikiem duchowym. Po paru rozmowach z nim i spowiedzi stwierdził, że jest ze mną bardzo źle, ponieważ mam chore sumienie - jestem skrupulantką. Mimo tego, że ufam mu i bardzo chcę żeby ten mój ""koszmar" się skończył, bardzo ciężko mi przyjąć to, że cierpię na skrupuły. Uważam, że po prostu jestem złym człowiekiem i nie wyolbrzymiam swoich złych czynów.
Przejrzałam parę wątków właśnie na temat skrupułów i bardzo dotknęło mnie stwierdzenie, że skrupuły to objaw egoizmu Naprawdę tak sądzicie? Nie wiem jak inni "skrupulanci"(aczkolwiek jak już wspomniałam, nie uważam się skrupulantem) ale zamiast poczucia egoizmu widzę naprawdę pewnego rodzaju marność. Czy zawsze skrupuły łączą się z egoizmem?
Oczywiście przy następnej spowiedzi, powiem też o tym moim odczuciu księdzu, ale chciałabym poznać wasze zdanie na ten temat.

Skrupulatyzm - widzenie grzechu tam gdzie go nie ma. Nadwrażliwość sumienia.

Egoizm - myślenie jedynie o sobie.

Nie widzę tu bezpośredniego związku. Choć czasem zastanawiam się czy skrupulantom nie przydało by się właśnie więcej takiego egoizmu, "zaryzykowanie wieczności" i nie rozważanie rzeczy absurdalnych.

Jedynym z problemów które występują jest to że osoba z zaburzeniem nie zdaje sobie sprawy z tego że je ma. Dla Ciebie zatem coś po prostu jest grzechem. Ale jakie są owoce tego "ja wiem że to jest złe"? Czy egoizm jest jednym z nich? Poczekam chyba na uzasadnienie tych którzy tak twierdzą.

Spróbujmy nazwać po imieniu złe skutki tej choroby, która Panią dręczy. Widzę ich co najmniej cztery. Po pierwsze, w udrękach skrupułów zapomina się o tym, co najważniejsze: że odpuszczenie grzechów zawdzięczamy Miłosiernemu Bogu. Człowiekowi zaczyna się wydawać, iż rzeczą najważniejszą jest jak najdokładniejsze wyznanie swoich grzechów, jak najdokładniejsze odprawienie pokuty itp. A przecież kiedy klękam przy konfesjonale, przychodzę wówczas do Chrystusa Zbawiciela, aby On w swoim miłosierdziu raczył mi wybaczyć moje grzechy. Wyznanie win świadczy o tym, że przychodzę w dobrej woli, i jest jedynie warunkiem rozgrzeszenia. Źródłem rozgrzeszenia jest sam Bóg, Jego miłosierdzie.

Toteż swoją uwagę powinniśmy koncentrować nie na tym, aby wyznać grzechy jak najdokładniej, ale na tym, żeby je wyznać Miłosiernemu Bogu. W Kościele od wieków naucza się, że wystarczy wyznać grzechy ciężkie oraz ich liczbę, zaś spośród okoliczności jedynie te najistotniejsze, które zmieniają rodzaj grzechu. Naucza się również głośno i wyraźnie, że tylko umyślne zatajenie czyni spowiedź nieważną. Jeśli spowiadam się szczerze, Chrystus mi odpuszcza wszystkie grzechy, nawet jeśli jakiegoś grzechu zapomniałem wyznać lub nie umiałem go wyznać prawidłowo. Powtarzam jeszcze raz: w naszej postawie, kiedy przystępujemy do sakramentu pokuty, rzeczą najważniejszą jest ufnie otworzyć się przed Chrystusem, który odpuszcza grzech i uzdalnia do poprawy. Otóż duchowa choroba, która Panią trapi, nie tylko odbiera radość pojednania z Bogiem, ale utrudnia -- prawie uniemożliwia -- przeżycie sakramentu pokuty jako spotkania z Kochającym Zbawcą.

Po drugie, złym skutkiem (a po trosze przyczyną) skrupułów jest wypaczenie nadziei. Zamiast swoją nadzieję na życie wieczne budować na Bogu i Jego przebaczeniu, człowiek usiłuje znaleźć ją w pewności, że się dobrze wyspowiadał. Jest to -- przepraszam, że sprawiam Pani przykrość, ale lekarz musi czasem zadać ból -- egocentryzm, który niestety bardzo skutecznie potrafi paraliżować prawdziwą miłość. Analogiczny mechanizm może niszczyć niekiedy na przykład miłość małżeńską. Człowiek zamiast po prostu kochać współmałżonka, usiłuje uzyskać stuprocentową pewność, że jest kochany, zadręcza współmałżonka, aby nieustannie zapewniał o swojej miłości, dawał stuprocentowe dowody nieistnienia zdrady itp. W ten sposób można podkopać nawet najprawdziwszą miłość oraz skutecznie zatruć życie sobie i współmałżonkowi. Miłość bowiem nie lubi arytmetyki, nie szuka stuprocentowości, nie przywiązuje nadmiernej wagi do gwarancji: cieszy się tym, że kocha, chce kochać coraz prawdziwej i o resztę jakby się nie troszczy.

Bardzo słusznie postanowiła więc Pani nie szukać rozwiązania swoich problemów w spowiedzi z całego życia. Spowiedź taka ma sens w przypadku powrotu do Boga po latach błąkania się albo w przypadku niewątpliwego świętokradztwa w poprzednich spowiedziach, albo wreszcie w szczególnie istotnych momentach życia (na przykład przed przyjęciem sakramentu kapłaństwa lub małżeństwa). Natomiast zdecydowanie należy unikać takiej spowiedzi, gdyby krył się za tym jakiś brak zaufania w miłosierdzie Boże.

Po trzecie, zło skrupułów polega jeszcze i na tym, że dość skutecznie odwracają one zasadniczą kierunkowość sakramentu pokuty. Przecież po to przystępujemy do spowiedzi, żeby Pan Jezus wybaczył nam to, co w przeszłości było złe i swoją obecnością uświęcał naszą teraźniejszość i przyszłość. Sakrament pokuty pomaga nam się odciąć od naszej złej przeszłości, rozliczyć się z nią, zwrócić główną uwagę na to, co dobrego zrobić z naszym dzisiaj i jutro. Tymczasem w chorobie skrupulanctwa dzieje się coś dokładnie odwrotnego: człowiek właśnie główną uwagę skupia na swojej złej przeszłości, zaś myśl, aby dzień dzisiejszy i jutrzejszy przeżyć po Bożemu, schodzi na plan dalszy.

Wreszcie po czwarte, choroba skrupułów niszczy w człowieku poczucie granicy między grzechem a zjawiskami, którym nie sposób przypisać znamion moralnej nieprawości. Zatarcie tej granicy demobilizuje moralnie, rodzi fatalistyczne postawy wobec zła. Bo jeśli ktoś będzie się dopatrywał grzechu na przykład w dziejących się poza jego wolą doznaniach sennych albo czuł niepokój sumienia z powodu złych i dokuczliwych, ale nie chcianych myśli (lub nawet natręctw), wówczas podświadomie kształtuje się w nim przeświadczenie, jakoby walka z grzechem była przedsięwzięciem kompletnie beznadziejnym.

Czy jest jakieś lekarstwo na tę chorobę? W ogóle nie ma chorób duchowych, na które by nie było lekarstwa! Proszę w to gorąco uwierzyć! Bardzo Panią o to proszę!

Niech Pani spróbuje zastosować następujące pięć wskazówek. Będą one banalne, ale tak już bywa w sferze ducha, że rady najbardziej banalne są najskuteczniejsze. Po pierwsze w znacznej mierze Pani to już na szczęście osiągnęła -- proszę wytrwale starać się o dystans wobec swoich skrupułów. Niech się Pani czasem zastanowi nad tym, co by Pani -- wierząca w miłość i miłosierdzie Boże -- powiedziała komuś, kto by się Pani zwierzył z analogicznych problemów. Proszę starać się zrozumieć, że źródło tych udręk jest w Pani, że obiektywnie skrupuły swoje należałoby po prostu bagatelizować.

Po wtóre trzeba sobie zdecydowanie zakazać grzebania się w przeszłości. Niepokoje, czy spowiedź była dobra, najlepiej przerywać taką na przykład modlitwą: "Panie Jezu, wybacz mi, że jestem taka nieznośna, że zachowuję się tak, jakbym nie ufała Tobie; przecież Ty wiesz, że poza Tobą nie mam nikogo, w kim mogłabym położyć całą swoją nadzieję!" Przy skrupulanckim usposobieniu nie grozi Pani zatajenie jakiegoś poważnego grzechu. Dlatego podczas spowiedzi proszę w ogóle nie wracać do spowiedzi poprzednich -- nawet jeśli rzeczywiście czegoś Pani zapomniała wyznać lub wyznała nie tak, jak trzeba. Wszelkie wątpliwości co do prawidłowości poprzednich spowiedzi proszę zdecydowanie przecinać. Najlepiej przez powierzenie się Bożemu miłosierdziu: "Sam widzisz, Panie Jezu, jaka jestem, jak mi trudno zaufać Twojemu miłosierdziu. Ale właśnie tylko Twemu miłosierdziu chcę ufać!"

Po trzecie, niech się Pani stara spowiadać krótko. Dwa rodzaje wyznań trzeba ze swoich spowiedzi usuwać: proszę się nie spowiadać z rzeczy, co do których nie ma Pani pewności, że są grzechem; proszę też powstrzymywać się od opisywania różnych okoliczności grzechu (tylko wyjątkowo powinno się wyznać jakąś okoliczność: jeśli istotnie zmienia ona charakter grzechu). Trudno będzie się Pani zastosować do tej rady, ale musi się Pani przezwyciężyć. Nawet na rachunek sumienia radziłbym nałożyć sobie jakiś rygor, na przykład nie poświęcać mu więcej czasu niż dwadzieścia minut. Wszelkie zaś wewnętrzne opory przeciw temu rygorowi proszę przezwyciężać ucieczką do Bożego miłosierdzia.

Po czwarte, celem niech będzie dla Pani dobra służba Bogu, a nie jakiś pokój serca odczuwany fizycznie. Wewnętrznego pokoju zapewne Pani przybędzie, ale proszę się nie spodziewać jakiegoś radykalnego uzdrowienia swojej psychiki; najważniejsze, żeby duch został w człowieku uleczony. Musi się Pani z tym pogodzić, że skrupulanckie usposobienie będzie raz po raz boleśnie dawało znać o sobie. Tylko w takim stopniu potrafi je Pani przekształcić w swój krzyż, w jakim będzie się Pani starała je przezwyciężać. Inaczej usposobienie takie staje się ciężarem niszczącym człowieka -- i ducha, i ciało. Jeśli jednak człowiek weźmie swój krzyż, ogarnie go pokój Boży głębszy niż nasze odczucia. Niekiedy będzie Pani niemal namacalnie czuła w sobie ten pokój, ale zapewne częściej będzie on poza sferą odczuć. Niesienie krzyża i wewnętrzny pokój są czymś nieodłącznym. Musi Pani wziąć na siebie swój krzyż, to znaczy w trudzie i samozaparciu przezwyciężać swoje skrupuły i otwierać się na miłość Bożą -- i tylko pod tym warunkiem zazna Pani pokoju, choć często nie będzie go Pani odczuwać. Ale proszę mi wierzyć: jedno i drugie, i krzyż, i pokój, będzie pracowało dla Pani dobra.

Piąta rada też idzie na przekór Pani usposobieniu. Mianowicie po spowiedzi proszę przynajmniej przez miesiąc przystępować do komunii (bez następnych spowiedzi w międzyczasie) -- niekoniecznie codziennie, wystarczy co niedzielę, choć można i częściej. Skrupuły pewno będą Panią ogarniały: że tyle w człowieku niedobrych myśli było, tyle lenistwa itp. Niech Pani odrzuca te skrupuły i do komunii jednak odważnie przystępuje. I proszę się nie lękać świętokradztwa. Tylko na wypadek jakiegoś poważnego i niewątpliwego grzechu należy się powstrzymać od komunii -- ale od takiego grzechu Bóg Panią ustrzeże.

A że Pani czuje się niegodna komunii? Oczywiście, że jest Pani niegodna. Ale któż jest godny? Wszakże szatanowi właśnie o to chodzi, żeby nas odciągnąć od spożywania Ciała Pańskiego i zniszczyć w nas pokój i radość Bożą. Nie pozwólmy szatanowi wprowadzać zamieszania w naszą służbę Bożą!

Poniekąd skrupulantyzm może być związany z egoizmem, bo jak człowiek ma skrupuły to przesadnie skupia się na tym co robi, więc w jakiś sposób na sobie.
Ale to oczywiście NIE OZNACZA że skrupuły = egoizm. To jest, jak napisałaś, chore sumienie, więc to jest problem i nie można go traktować jako zarzut.

Mówiąc krótko: nie jesteś egoistką z tego powodu że masz skrupuły.

A co do spowiednika: trzymaj się ściśle tego co on ci mówi. Spowiednik w czasie spowiedzi mówi w imieniu samego Jezusa (co wcale nie znaczy że zawsze mówi to co Jezus chciałby powiedzieć, ale przecież ciągle to jest sakrament) i jak Jezusa go słuchaj, szczególnie jeśli mu ufasz.

Myślę, że powinnaś słuchać się swojego spowiednika. Jak lekarz ma wyleczyć pacjenta, jeśli ten by się go nie słuchał?

Jeśli to jest cięższe, to może się bardzo przydać psycholog.

Dziękuje wam za rady.
Co do spowiednika, naprawdę staram sie go słuchać. Szanuje jego zdanie i zdaje sobie sprawę,że ma większe pojęcie o ludzkich sumieniach niż ja sama. Ale poprostu gdzieś w środku mnie tkwi takie przekonanie, że stwierdzenie o skrupułach byłoby usprawiedliwieniem dla mnie a ja nie chce się usprawiedliwiać, szukać wymówki dla swoich złych czynów. Niestety mam taką naturę, że wolę założyć zawsze swoją winę i się potępić niż szukać w sobie dobrych rzeczy.

To niedobrze bo Jezus właśnie po to przyszedł aby nikt, w tym i my sami nas nie potępili. Świat, w rozumieniu tego wszystkiego co nie jest od Boga, tylko czeka aby nas potępić, ocenić, skazać. Tylko co to da? Człowiek jest istotą uczącą się. Nie da się uczyć bez błędów, co nie usprawiedliwia ich, ale wskazuje kierunek. Potępienie i skazanie to tak naprawdę koniec, nauki, zanim jeszcze dojdziesz do jakichś wniosków.

Stwierdzenie faktu, czyli że masz określony problem, nie jest usprawiedliwianiem się, ale zrozumieniem co się dzieje i pozwala wyciągnąć wniosek na przyszłość. Jakże to inne do ukarania się i potępienia. Choćby się wszyscy mylili, a Ty jedyna miała byś rację że ksiądz się myli, to jedyne do czego byś dążyła swoim myślenie to zagłada. Na szczęście to mądry człowiek i chce Ci pomóc.

Ech.. pamiętam jak kilka lat temu przy spowiedzi przypisałam sobie większość grzechów jaka mi przyszła do głowy. A byłam naprawdę grzeczną 15 nastolatką. Chciałabym Ci powiedzieć, co mi pomogło, ale tak właściwie to nie wiem. Chyba dojrzałam, przeszło mi z wiekiem. Daj sobie spokój i zacznij zlewać niektóre rzeczy, to lepsza postawa;)

Jakiś dystans jest dobry, sam zastanawiam się czy ludziom z takimi problemami by się nie przydał. Tylko że to tak nie działa, bo w człowieku rodzi się wewnętrzne poczucie które kluje. Trzeba też uważać aby zupełnie nie odseparować się od wątpliwości, stać si obojętnym, bo problemy jakieś będą zawsze, a wypracowana metoda olewania może tu wiele zaszkodzić.